Sedat Ergin’den Batı-Ukrayna-Rusya Yorumu

Sedat Ergin, Hürriyet gazetesinde yayımlanan son iki yazısında Ukrayna meselesini ele alıyor.

“Putin, Ukrayna halkının demokrasi tercihine saygı göstermeli” başlıklı yazısında tarihî arka plana dayanarak yorumlarda ve tespitlerde bulunuyor. Hâlihazırdaki durum için öneriler getiriyor.

Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla Soğuk Savaş’ın sona erdiği, liberal kapitalizmin komünizm karşısında galip geldiği görüşünün ağır bastığını ve hatta ‘tarihin sonuna gelindiği’ yolunda tezlerin ortaya atıldığını hatırlatan Ergin, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ukrayna konusunda yaptığı açıklamalarla birlikte Soğuk Savaş sonrası dönemin bittiğini ifade ediyor.

Adım adım, özellikle Avrupa kıtasında belirsizliklerle dolu, barışın kırılganlaştığı, ekonomilerin olumsuz yönde etkileneceği bir türbülansa girildiğini belirten Ergin, savaş ihtimalinin rutin bir söylem olarak telaffuz edilmekte oluşunun, Avrupa’da hafızalardan silinmiş olan savaş korkusunun yeniden uç vermesine yol açtığını aktarıyor.

Aynı yazıda Ergin’in tespitleri şöyle:

• Putin, önceki günkü açıklamalarında bir dizi tarih tezi ortaya atarak Ukrayna’nın devlet olarak varlığını sorgulamıştır.
• Rusya lideri Putin’in Ukrayna karşısındaki hareket tarzı, devletlerarası ilişkilerde geçerli kuralların baştan aşağı ihlalidir.
• Rusya lideri, bu krizde, kendisini bütün dünya karşısında tehditten, askerî güç kullanmaktan çekinmeyen, çatışmacı bir kimlikle konumlandırmaktadır.

Ergin, bu şekilde yazısında Rusya’nın hareketlerini hukuksuz olarak değerlendiriyor. Diğer yandan da  Rusya’nın güvenliği ile ilgili kaygıları olabileceğini, işlerin bu noktaya gelmesinde Soğuk Savaş sonrasında ABD ve NATO’nun Rusya’nın hassasiyetlerini dikkate almamalarından kaynaklanan hatalarının da söz konusu olduğu gerçeğini de ortaya koyuyor.

Diplomasiden vazgeçilmemesini öneren Ergin, bu meselede asla ödün verilmemesi gereken noktanın Ukrayna halkının kendisiyle ilgili tasavvurlarında, kendisi için çizdiği yolda özgürce yol alabilme hakkının korunması olduğunu dile getirmektedir:

“Ukrayna halkı kendi geleceği için demokrasiyi seçtiğine göre, bu tercihini Vladimir Putin’in korkutmalarına, Rus tanklarının paletlerinin uğultusuna maruz kalmadan, kimseye boyun eğmeden kullanabilmelidir.”

Sedat Ergin, “Putin, Ukrayna’daki mütecaviz tutumuyla Batı dünyasını kenetliyor” başlıklı yazısında ise sürmekte olan krizin gözle görülebilir bir gelecekte herkesi meşgul edip, strese sokacağından emin olduğunu aktarıyor.

Söz konusu yazıda krizin Batı’daki yankıları yönünden yaklaşan Ergin’in bazı tespitleri şöyle:

• Putin’in stratejisinin kısa dönemdeki ilk sonucu, ABD’den Avrupa’ya uzanan Transatlantik hat üzerinde Batı’yı kendisine karşı kuvvetli bir şekilde kenetlemiş olmasıdır.
• Almanya, “Nord Stream 2” hattı projesini askıya alarak kendi çıkarlarından feragat edebileceğini göstermiştir.
• Rusya’ya uygulanacak yaptırımlar konusunda ABD ile AB arasında belli bir eşgüdümün işlediğini söylemek mümkündür.

Biden yönetiminin dikkatini Avrupa’dan kolay kolay uzaklaştıramayacağını ve bu kıtada baş etmesi gereken ciddi bir Rusya meselesi olduğunu fark ettiğini söyleyen Ergin, ABD’nin Avrupa’daki müttefikleriyle ilişkilerini tanımlayan transatlantik bağları yeniden ele almak ve güçlendirmek durumunda olduğunu ifade ediyor.

Ergin, Irak’ın işgaline ve sonrasında Orta Doğu’daki keşmekeşe atıf yaparak Batı dünyasının, özellikle de ABD açısından kendi sicilini gözden geçirmesini salık veriyor.

Bütün bunlara karşın geçmişin muhasebesine kilitlenmeden, devletlerarasında herkesin uyacağı belli kurallara dayalı bir küresel düzenin savunulması gerekliliğini ortaya koyan Ergin yazısını şöyle sonlandırıyor:

“Askerî güce sahip olan büyük ülkelerin şantaj ve kaba güce başvurma yöntemleriyle hareket edemedikleri, başka ülkelerin egemenliklerine saygılı davrandıkları, toplumların özgür iradeleriyle korkmadan yaşayabilecekleri bir küresel düzen ihtiyacından söz ediyoruz.”