-
-
-
Yükleniyor...
Yükleniyor...
Bilindiği gibi, 28 Şubat 2025 günü ABD Beyaz Saray Oval Ofiste ABD Başkanı Donald Trump ile Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Oleksandroviç Zelenski basına açık bir görüşme yaptılar. Görüşmede Zelenski, Trump’ı Başkan seçilmesinden dolayı kutlamak, içinde bulundukları ciddi durumu anlatmak ve sonunda 500 milyar dolar hacminde madencilik anlaşmasını imzalamak planıyla orada bulunuyordu. Ancak bütün dünyanın gözü önünde devlet gelenekleriyle ters düşen bir durum yaşandı. Zelenski maden anlaşmasından önce Ukrayna’nın toprak bütünlüğü ve bazı garantilerin sağlanması gerektiğini belirtince kızılca kıyamet koptu. Bu görüşmeden sonra Zelenski’ye Beyaz Sarayı terk etmesi söylenmiştir. Hemen ardından Ukrayna’nın enerji hatları yenilenmesi işi iptal edilmiş ve ABD’nin bütün askeri yardımları askıya alınmıştır.
Bu olay basit bir hadise olarak değerlendirilmemelidir. Önceden planlanmış ve çok derinliği olan bir vakıa şeklinde düşünülmelidir. Olayın değerlendirmesini yapmadan önce Ukrayna hakkında bazı bilgileri gözden geçirmekte fayda vardır:
Ukrayna hem rezervlerinin büyüklüğü bakımından hem de aralığı bakımından dünyanın en önemli maden üreten ülkelerinden biridir. Yaklaşık ekonomik olarak önemli olan yirmi, bazı doksan farklı mineraller barındıran yaklaşık 8 bin ayrı katman alanları vardır. Bilinen tüm katman alanlarının yaklaşık yarısı işletim altındadır.
Ukrayna, demir (Sovyet döneminde dünya üretiminin yüzde 40’ını üretti), manganez cevheri (o zamanlar üretilen bütün Sovyet üretiminin yüzde 50’si), cevher, cıva, titanyum, nikel içeren maden yatakları bakımından zengindir.
Ukrayna’nın 47,1 milyar tonluk kömür rezervi, 28 milyon ton demir cevheri, 3 milyon ton manganez cevheri, 1,5 milyar ton tebeşir ve kireçtaşı rezervi olduğu tahmin edilmektedir.
Ukrayna’nın en önemli tarım ürünleri; tahıllar, patates, şeker pancarı, ayçiçeği ve soya fasulyesidir. Aynı zamanda başta ayçiçeği olmak üzere bitkisel yağlarda da eskiden olduğu gibi Bağımsız Devletler Topluluğu ülkeleri içerisinde en büyük üretici konumundadır. Geniş verimli tarım arazileri nedeniyle Ukrayna, dünyanın en büyük tahıl ihracatçıları arasında yer almaktadır. Dünyanın en verimli siyah toprağının üçte birine sahiptir.
ABD ve Ukrayna Devlet Başkanlarının kavgasının görünürde sebebi olan madencilik anlaşmasının esasını teşkil eden nadir toprak elementleri hakkında biraz bilgi edinmek faydalı olacaktır.
Nadir toprak elementleri (NTE) kimyasal, manyetik ve optik özelliklere göre benzer özellikler gösteren 15 tane lantanit ile itriyum ve skandiyumdan oluşan 17 elementtir.
Nadir toprak elementlerini oluşturan elementler de kendi içlerinde ağır (Y, Eu, Gd, Tb, Dy, Ho, Er, Tm, Yb ve Lu) ve hafif (Sc, La, Ce, Pr, Nd, Pm ve Sm) nadir toprak elementleri olarak gruplandırılır. Bu gruplandırma elementlerin atom numaraları ile doğada bulunma sıklıklarına göre yapılmıştır. Hafif nadir toprak elementleri doğada daha sık bulunur. Nadir toprak elementlerinin adlarında geçen nadir sıfatı doğada bulunma sıklığının azlığından çok cevherlerin işlenerek kullanıma sunumunun zorluğundan kaynaklanmaktadır. Çünkü, Bazı NTE’lerin doğada bulunma sıklıkları krom, nikel, kurşun ve bakır gibi metallerden daha yüksektir. (Enerji Tabii Kaynaklar Bakanlığı)
Nadir toprak elementleri (NTE), periyodik tabloda lantanitler olarak bilinen 15 elementten oluşur ve genellikle itriyum (Y) ve skandiyum (Sc) da bu gruba dahil edilir. Bu elementler, yüksek teknolojili cihazlarda ve çeşitli endüstriyel uygulamalarda önemli rol oynar. Nadir toprak elementleri şunlardır:
Lantanitler (15 Element):
Lantanyum (La), Seryum (Ce), Praseodim (Pr), Neodim (Nd), Prometyum (Pm), Samaryum (Sm), Evropiyum (Eu), Gadolinyum (Gd), Terbiyum (Tb), Disprosyum (Dy), Holmiyum (Ho), Erbiyum (Er), Tulyum (Tm), İterbiyum (Yb), Lutesyum (Lu), diğer NTE’ler: İtriyum (Y) ve Skandiyum (Sc)
Bu elementler genellikle nadir olarak adlandırılsa da bazıları yer kabuğunda oldukça bol miktarda bulunabilir. Ancak, ekonomik olarak işlenebilir yatakları nispeten azdır. Modern uygulamalarda mıknatıslar, lazerler, piller, elektronik cihazlar, cam üretimi ve askeri ekipmanlar gibi birçok alanda kullanılmaktadır.
Nadir toprak elementleri yerkürede düşük konsantrasyonlarda geniş bir alana yayılmış durumdadır. 160’tan fazla mineralde bulunmaktadır. Ekonomik işlenebilir mineral sayısı ise oldukça azdır. Dünya genelinde üretiminin %95’i bastnazit, monazit ve ksenotim olmak üzere üç mineralden sağlanmaktadır.
Nadir toprak elementleri 1948 yılına kadar Hindistan ve Brezilya’daki plaser yataklarından elde edilmekteydi. 1950’lerde Güney Afrika’da keşfedilen büyük monazit damarıyla bu bölge dünyanın nadir toprak elementleri kaynağı haline geldi. 1965 ile 1985 yılları arasında ise Mountain Pass madeninden elde edildi. 1985 yılından sonra Çin’deki bastnazit ve monazit yataklarından elde edilmiştir. Çin’deki en büyük nadir toprak elementleri madeni, İç Moğolistan Özerk Bölgesi’nin Baotou şehrinin 120 km güneyinde bulunan Bayan Obo madenidir. (Vikipedi)
Kullanım Yerleri
Nadir toprak elementleri cam ve seramik sanayi, metalürji sanayi, lazer üretimi, mıknatıs üretimi, petrol katalizörü ve ileri teknoloji cihazların üretiminde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu elementler günümüzde hibrit araçlarını, elektrikli taşıt araçlarını, rüzgâr türbinlerini, güneş enerjisi panellerini, MR makinelerini ve birçok temiz enerji teknolojisini hayata geçirmektedir. Nadir toprak elementleri birçok yeşil enerji teknolojilerinde gerekli olmalarından dolayı yeşil elementler olarak da bilinmektedir. (Vikipedi)
Atom Numarası-AN: 21 Sembol-S: Sc Skandiyum: Havacılık endüstrisinde hafif alüminyum-skandiyum alaşımı üretiminde, metal halinde lambası ve cıva buharlı lamba üretiminde.
AN: 39 S: Y İtriyum: Lazerlerde, yüksek sıcaklık süper iletkenlerinde, LCD ve LED ekranlarda, bujilerde, enerji tasarruflu lamba üretiminde.
AN: 57 S: La Lantan: Çelik endüstrisinde, yüksek kırılma indeksine ve alkaliye karşı dayanıklı cam üretiminde, çakmak taşı üretiminde, hidrojen depolamada, pil elektrotlarında, kamera lenslerinde.
AN: 58 S: Ce Seryum: Kimyasal oksidan olarak, cam ve seramiğe sarı rengi vermede, kendi kendini temizleyen fırınlarda katalizör olarak, petrol rafinerilerinde sıvı katalitik parçalma katalizörü olarak, çakmak taşı üretiminde.
AN: 59 S: Pr Praseodim: Nadir toprak mıknatıslarında, lazerlerde, karbon ark lambalarında, cam ve emayelerde renklendirici olarak, kaynak gözlüğü üretiminde.
AN:60 S: Nd Neodimyum: Nadir toprak mıknatıslarında, lazerlerde, cam ve seramiğe mor rengi vermede, kaynak gözlüğü üretiminde, seramik kondansatörlerde.
AN: 61 S: Pm Prometyum: Nükleer bataryalarda.
AN: 62 S: Sm Samaryum: Nadir toprak mıknatıslarında, lazerlerde, nötron yakalamada, maşerlerde.
AN: 63 S: Eu Evropiyum: Kırmızı ve mavi fosfor üretiminde, lazerlerde, cıva buharlı lambalarda, floresan lambalarda.
AN: 64 S: Gd Gadolinyum: Nadir toprak mıknatıslarında, yüksek kırılma indeksine sahip cam ve garnet üretiminde, lazerlerde, x-ray tüplerinde, bilgisayar belleklerinde, nötron yakalamada, manyetik rezonans görüntüleme kontrast maddelerinde.
AN: 65 S: Tb Terbiyum: Yeşil fosfor üretiminde, lazerlerde, floresan lambalarda, Terfenol-D.
AN: 66 S: Dy Disprozyum: Nadir toprak mıknatıslarında, lazerlerde, Terfenol-D.
AN: 67 S: Ho Holmiyum: Lazerlerde, mıknatıslarda.
AN: 68 S: Er Erbiyum: Kızılötesi lazerlerde, vanadyum çeliği üretiminde, fiber optik teknolojisinde.
AN: 69 S: Tm Tulyum: Taşınabilir x-ray cihazlarında, metal halinde lambalarında, lazerlerde.
AN: 70 S: Yb İterbiyum: Kızılötesi lazerlerde, alev topu üretiminde, paslanmaz çelik üretiminde, nükleer tıpta.
AN: 71 S: Lu Lutesyum: Pozitron emisyon tomografisinde, yüksek kırılma indeksine sahip cam üretiminde.
“Rare Earth Elements” [Nadir Toprak Elementleri] (İngilizce). 2 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2013.
-“Nadir Toprak Elementleri Çalışma Grubu Raporu” (PDF). T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı Madencilik Özel İhtisas Komisyonu. Ağustos 1995.
Ukrayna nadir toprak elementleri (NTE) bakımından önemli rezervlere sahiptir. Ülkenin özellikle doğu ve orta bölgelerinde nadir toprak elementleri içeren yataklar bulunmaktadır.
Ukrayna’daki Nadir Toprak Elementleri Kaynakları
Dnipropetrovsk Oblastı Bölgesi: Bu bölgede yer alan bazı fosfat yataklarında nadir toprak elementleri tespit edilmiştir.
Kirovohrad (Kirovograd Oblastı) Bölgesi: Özellikle zirkonyum, tantal, niyobyum ve diğer stratejik metallerle birlikte nadir toprak elementleri içeren yataklara sahiptir.
Volın ve Zhytomyr(Jitomir) Bölgeleri: Granitler ve bazı pegmatit yataklarında nadir toprak elementleri bulunabilir.
Donbas Havzası: Bu bölgede kömür yataklarına bağlı olarak nadir toprak elementleri izleri bulunmaktadır.
Ukrayna, Avrupa Birliği’nin (AB) “kritik hammadde” olarak nitelendirdiği 30 maddenin 21’ini barındırıyor.
Bunlar dünyadaki rezervlerinin yaklaşık yüzde beşine tekabül ediyor.
Bu elementlerin olduğu bölgelerin çoğu Ukrayna Kristal Kalkanı’nın güneyinde, çoğunlukla Azak Denizi’nin altında bulunuyor.
Bu bölgelerin çoğu şu anda Rus işgali altında.
Ancak Kiev, Vinnitsiya ve Jitomir bölgelerinde de gelecek vadeden projeler bulunuyor.
Uzmanlara göre bu bölgelerde gelecek vadeden yüzlerce coğrafi obje tespit edildi. Bunların bir kısmı, geliştirilmeleri ekonomik olarak uygun bulunduğu takdirde element yatakları haline getirilebilir.
Forbes Ukraine dergisine göre Ukrayna’nın diğer önemli mineral kaynaklarının yaklaşık yüzde 70’i Donetsk, Dnipropetrovsk ve Luhansk bölgelerinde bulunuyor.
Bu bölgeler de büyük oranda işgal altında.
Ukrayna’da nadir toprak elementleri haricinde Lityum gibi kritik mineraller adı verilen kaynaklar da bulunuyor.
Ukrayna hükümetine göre ülkede 450 bin ton lityum var. Bunlar şu an çıkarılmıyor, ancak çıkarılması planlanıyor.
Rusya’nın en az iki Lityum madenini işgal ettiği biliniyor: bunlardan biri Donetsk bölgesindeki Şevçenkivske’de, diğeriyse Berdyansk bölgesindeki Kruta Balka’da.
Kirovograd bölgesindeki Lityum yataklarıysa halen Ukrayna kontrolünde. (BBC)
Ukrayna, dünya çapında nadir toprak elementleri açısından önde gelen ülkelerden biri olmasa da keşfedilmemiş veya geliştirilmemiş kaynaklara sahip olabilir.
2022’de Rusya’nın işgaliyle birlikte, Ukrayna’nın madencilik ve metalürji sektörleri olumsuz etkilendi. Ancak Ukrayna, Batı ile iş birliği yaparak bu kaynakları geliştirmeye çalışmaktadır.
Avrupa Birliği ve ABD, Çin’e olan bağımlılığı azaltmak için Ukrayna’daki nadir toprak elementleri rezervlerini stratejik bir fırsat olarak değerlendirebilir.
Sonuç olarak, Ukrayna’nın büyük çaplı nadir toprak elementi üreticisi olduğu söylenemez, ancak bu alanda önemli bir potansiyele sahip olduğu bilinmektedir.
Bu arada Ülkemizin bu konudaki durumu hakkında da kısa bir bilgi bazı merakların giderilmesi açısında faydalı olabilir.
Türkiye’de MTA raporlarına göre 1Mton NTE rezervi bulunmaktadır. Bu miktar dünya rezervinin %0,9′ una denk gelmektedir. Dünya cevher üretimine bakıldığında, rezerv kaynağı fazla olan ülkelerin ilk sıralarda olduğu görülmektedir.
Türkiye, Eskişehir’in Beylikova ilçesinde dünyanın en geniş nadir toprak elementleri rezervini keşfetti. 800 milyon ton ile en büyük NTE rezervine sahip olan Çin’den sonra ikinci sırada olan bu yeni alanın 684 milyon ton rezerve sahip olduğu tahmin ediliyor. Devlet madencilik şirketi Eti Maden, deneme tesisinde ilk etapta yıllık 1200 ton cevher işleneceğini duyurdu. Bilinen 17 elementten 10’u, Türkiye’de üretilebildiği için bu, yakın gelecekte daha büyük bir tesis ile 570 bin ton rezerve ulaşabilir. yeni keşfedilen nadir toprak elementleri insansız hava araçları ve F35’lerin üretiminde önemli bir yere sahip olduğundan, hem Türkiye hem de Batı ülkeleri için savunma sektöründe hayati bir rol oynayabilir. Rezervlerin geliştirilmesi, Ankara’nın diğer ülkelere olan bağımlılığını azaltmaya yardımcı olup NTE konusunda kendi kendine yetebilmesini sağlayabilir. Buna ek olarak Türkiye’nin AB ve ABD ile olan ortaklığı, tedarik zincirini güvence altına alabilir (AA)
ABD’nin Ukrayna’nın toprak elementlerine (özellikle nadir toprak elementleri gibi stratejik minerallere) ilgi duymasının birkaç nedeni var:
Nadir toprak elementleri, modern teknolojide kritik öneme sahiptir. Elektrikli araçlar, yenilenebilir enerji teknolojileri, yarı iletkenler, savunma sanayi ve tıbbi cihazlar gibi birçok sektörde kullanılır. ABD, Çin’in bu alandaki küresel hakimiyetine bağımlılığını azaltmak için alternatif kaynaklar aramaktadır. Ukrayna, büyük nadir toprak rezervlerine sahip olabileceği düşünülen ülkelerden biridir.
Dünyada nadir toprak elementlerinin en büyük üreticisi Çin’dir. ABD, tedarik zincirindeki riskleri azaltmak için alternatif kaynaklar bulmak istiyor. Ukrayna, bu kaynaklardan biri olabilir ve bu yüzden ABD’nin ilgisini çekiyor.
Rusya-Ukrayna savaşı, ABD ve Batı ülkelerinin Ukrayna’ya desteğini artırmasına neden oldu. ABD, Ukrayna’nın maden kaynaklarını destekleyerek Çin’in dünya madencilik piyasasındaki tekelini kırmak istiyor.
Nadir toprak elementleri, füze sistemleri, radarlar, uçak motorları ve diğer askeri teknolojilerde kritik rol oynar. ABD, kendi savunma sanayisini sürdürülebilir kılmak için bu elementlerin güvenilir tedarik kaynaklarını çeşitlendirmek istiyor.
ABD, Ukrayna’nın sahip olduğu ekonomik potansiyele en azından ortak olmak istiyor. Ukrayna’nın madencilik sektörü, ABD’nin gelecekteki menfaatlerini daha da genişletecektir.
Sonuç olarak, ABD’nin Ukrayna’nın toprak elementlerine olan ilgisi hem ekonomik hem de jeopolitik çıkarlarla bağlantılıdır. Çin ve Rusya gibi rakiplerine bağımlılığı azaltma çabası, ABD’nin bu kaynakları güvence altına almak istemesinin başlıca nedenlerinden biridir.
ABD’nin nadir element ve kritik mineral üretimini kontrol etmek istemesinin ardında bunların küresel tedarikinde başı çeken Çin ile rekabet geliyor.
Geçtiğimiz yıllarda Çin nadir toprak minerallerinin çıkarılması ve işlenmesinde lider haline geldi. Ülke, küresel üretim kapasitesinin %60 ila 70’ini, işleme kapasitesininse yüzde 90’ını elinde tutuyor.
ABD’nin bu konuda Çin’e olan bağımlılığı Trump yönetiminde ulusal güvenlik ve ekonomik endişelere yol açıyor.
Bu elementler, elektrikli araçlardan askeri teçhizata kadar gelişmiş teknolojilerin üretiminde giderek daha da önemli rol oynuyor. (BBC)
Liderlerin psikolojik analizlerine bakacak olursak:
Donald Trump’ın psikolojik özellikleri, kişiliği ve liderlik tarzı üzerine birçok uzman tarafından analizler yapılmıştır. Trump’ın psikolojisini anlamak için çeşitli psikolojik kuramlar ve kişilik testleri kullanılmıştır. İşte genel olarak öne çıkan bazı psikolojik özellikleri:
Trump’ın konuşmalarında ve davranışlarında, kendisini sürekli övmeye ve başarılarını abartmaya yönelik eğilimler görülür. Bu, narsisistik kişilik özellikleri ile ilişkilendirilir. Narsisistik bireyler genellikle:
Kendilerini üstün görürler.
Eleştiriyi kabul etmekte zorlanırlar.
Sürekli hayranlık beklerler.
Bazı psikologlar, Trump’ın kendisini büyük bir marka olarak görmesi, sürekli olarak en başarılı kişi olduğunu vurgulaması ve eleştirildiğinde sert tepkiler vermesinin narsisistik eğilimleri olduğunu öne sürmektedir.
Trump, hızlı kararlar alan ve zaman zaman düşünmeden hareket eden bir lider olarak tanımlanmıştır. İş hayatında ve siyasette agresif bir tarz benimsemiş, riskli yatırımlara girmiş ve büyük iniş-çıkışlar yaşamıştır. Bu dürtüsellik, genellikle yüksek risk alma eğilimi ve ani öfke patlamaları ile kendini gösterebilir.
Trump, özellikle destekçileri üzerinde güçlü bir etkiye sahiptir. Kendisini halktan biri olarak göstererek popülist bir söylem benimsemiş ve seçmenleriyle duygusal bir bağ kurmuştur. Bu, karizmatik liderlik özellikleriyle açıklanabilir.
Trump, politikada ve iş hayatında rakiplerine karşı oldukça agresif bir tutum sergilemiş, yenilgiyi kabul etmekte zorlanmıştır. Aynı zamanda, otoriter liderlik tarzına yatkın olduğu ve güçlü bir lider imajı çizmeye çalıştığı gözlemlenmektedir.
Bazı uzmanlar, Trump’ın başkalarının duygularına yeterince duyarlı olmadığını ve manipülatif bir iletişim tarzı benimsediğini belirtmiştir. İnsanları etkileme ve yönlendirme konusunda oldukça başarılı olsa da eleştirilere karşı savunmacı ve bazen agresif tepkiler verebilir.
Sonuç: Donald Trump, karmaşık ve çok yönlü bir kişiliğe sahiptir. Narsisistik, dürtüsel, rekabetçi ve popülist özellikleri ağır basarken, aynı zamanda karizmatik ve kitleleri etkileyebilen bir lider olarak da öne çıkmaktadır. Onun psikolojik yapısını tam olarak anlamak için derinlemesine bir klinik değerlendirme yapılamamış olsa da yukarıdaki özellikler genel gözlemlere ve uzman analizlerine dayanmaktadır.
ABD’nin İngilizlerden esinlenen bir devlet politikaları mevcuttur. Başkanlar değişir ama politikaları pek değişmez. Başkanların belli çizgileri aşmasına izin verilmez. Bu kurala uymadığı takdirde gereği yapılır. Trump da belirlenen sınırları aşma belirtileri göstermektedir. Dönemi büyük olaylara gebe olacak gibi anlaşılıyor. Normal süresini tamamlaması başarı sayılacaktır.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin psikolojik yapısı, hem liderlik tarzı hem de kriz yönetimi becerileri açısından dikkat çekicidir. Onun psikolojisini anlamak için kişilik özellikleri, liderlik tarzı ve kriz anlarındaki davranışları incelenebilir. İşte Zelenski’nin psikolojik analizi:
Zelenski, kariyerine komedyen ve oyuncu olarak başlamış, halkla güçlü bir bağ kurma yeteneğini politikaya taşımıştır. Onun psikolojik yapısında öne çıkan unsurlardan biri, yüksek empati yeteneğidir. Halkın duygularını anlayarak onların beklentilerine yanıt verebilen bir lider profili çizmektedir.
İnsanlarla doğrudan ve samimi iletişim kurar.
Halkın dilinden konuşarak onların güvenini kazanır.
Zor zamanlarda bile moral veren bir figür olmaya çalışır.
Rusya-Ukrayna Savaşı sırasında gösterdiği liderlik, Zelenski’nin stres ve kriz yönetiminde oldukça dayanıklı olduğunu göstermiştir. Sürekli tehdit altında olmasına rağmen Ukrayna’da kalması, psikolojik sağlamlığını ve cesaretini ortaya koymaktadır.
Aşırı baskı altında dahi soğukkanlı kalabilme yeteneği vardır.
Korku ve paniğe kapılmadan kararlar alabilir.
Kriz anlarında liderlik sorumluluğunu üstlenir.
Zelenski, konuşmalarında sıklıkla özgürlük, demokrasi ve halkın iradesi gibi ideallere vurgu yapmaktadır. Bu, onun psikolojik olarak içsel bir motivasyona sahip olduğunu ve yalnızca pragmatik bir lider değil, aynı zamanda bir idealist olduğunu göstermektedir.
Halkına ilham vermeyi amaçlar.
Kendi inandığı değerlere sadık kalır.
Uluslararası toplumu da etkileme yeteneğine sahiptir.
Bir komedyen ve oyuncu olarak başladığı kariyerini devlet başkanlığına taşıyabilmesi, Zelenski’nin esnek ve uyum sağlayabilen bir kişiliğe sahip olduğunu gösterir. Yeni durumlara hızlı adapte olabilmesi ve değişen şartlara uygun stratejiler geliştirmesi, psikolojik esneklik açısından önemli bir göstergedir.
Politikaya sonradan girmesine rağmen hızla adapte olmuştur.
Savaş gibi öngörülemeyen durumlara karşı stratejik hamleler geliştirmiştir.
İletişim becerilerini farklı ortamlara uyarlayabilir.
Zelenski, duygularını halka göstermekten çekinmeyen bir liderdir. Ancak bu duygu yoğunluğunu stratejik bir şekilde kullanabilmektedir. Zaman zaman duygusal mesajlar vererek uluslararası desteği artırmayı başarmıştır.
Duygusal zekâsı yüksektir.
Kriz anlarında duygularını kontrol edebilir.
Duygularını bir propaganda aracı olarak kullanmayı bilir.
Volodimir Zelenski, psikolojik olarak dayanıklı, empatik, karizmatik ve motive edici bir liderdir. Kriz anlarında soğukkanlı kalabilmesi, halkla güçlü bağlar kurabilmesi ve uluslararası destek sağlayabilmesi onun liderlik özelliklerini güçlendiren unsurlardır. Oyunculuk geçmişi nedeniyle güçlü bir sahne hâkimiyetine sahip olması, halkı etkileyen konuşmalar yapmasına katkıda bulunur. Ancak, aşırı idealist yaklaşımı zaman zaman gerçekçilikten uzak olmasına sebep olabilir. Yine de zor zamanlarda gösterdiği irade ve uyum sağlama becerisi, onun psikolojik olarak güçlü ve dirençli bir lider olduğunu göstermektedir.
Savaşın uzaması, halkın kayıplarının artması ve sonunda yenilgi olması Zelenski’nin işini güçleştirecektir. Bir komutan ne kadar iyi olursa olsun savaşı kaybettiğinde muhakkak gider. İktidardan mı gider yoksa dünyadan mı, bunu hep beraber göreceğiz. Bu kavgalı Trump görüşmesinden sonra; 1- Ukrayna’da ABD destekli Rusya taşeronluğunda (KGB) bir ihtilal ile Ukrayna’nın başına kukla bir lidercik getirilebilir. 2- Zelenski her an bir suikaste uğrayabilir. 3- Zelenski istifa etmeye zorlanır ve Ukrayna’yı terkedebilir. 4- Zelenski’nin Yahudi asıllı olması nedeniyle MOSSAD ve Yahudi lobisi çok yoğun gayretle arayı bulmaya çalışmaktadır. Zelenski, ABD’nin isteklerini kabul ederek hem kendini hem de Ukrayna’yı kurtarabilir.
Vladimir Putin’in psikolojik yapısı, onun liderlik tarzını, karar alma süreçlerini ve genel kişilik özelliklerini anlamak açısından oldukça ilgi çekicidir. KGB geçmişi, uzun süreli iktidarı ve uluslararası siyasetteki stratejik hamleleri, onun psikolojik özelliklerini şekillendiren önemli unsurlardır. İşte Putin’in psikolojik analizi:
Putin, genellikle duygularını gizleyen ve soğukkanlı bir lider olarak tanımlanır. Kararlarını uzun vadeli stratejik düşünerek alır ve planlarını aşamalı bir şekilde uygular.
Çevresindekilere duygusal açıklık göstermez.
Stratejik düşünme yeteneği oldukça gelişmiştir.
Kararlarını uzun vadeli çıkarları göz önünde bulundurarak alır.
KGB geçmişi, onun insan psikolojisini anlama ve manipüle etme konusunda yetkin olmasına katkı sağlamış olabilir. Bu durum, onun olayları ve insanları kontrol etme becerisini artırmıştır.
Putin’in liderlik tarzı otoriter ve kontrolcü özellikler taşır. Devlet yönetiminde güçlü bir merkezi otoriteyi savunur ve kendi liderliğini sarsabilecek unsurlara karşı sert tedbirler alır.
Gücü elinde tutmayı en önemli öncelik olarak görür.
Otoriter liderlik tarzı benimsemiştir.
Muhalif sesleri bastırmaya yönelik sert politikalar uygular.
Kendi otoritesine yönelik tehditlere karşı hızlı ve acımasız bir şekilde tepki verebilir. Bu durum, onun paranoya eğilimleri taşıyabileceği yorumlarına neden olmuştur.
Putin, kamusal alanda çok nadiren duygusal bir görüntü verir. Güçlü ve kararlı bir lider imajı çizmeye özen gösterir.
Çevresindeki insanlara karşı mesafeli ve resmidir.
Duygusal açıklık yerine kontrollü bir imaj sergiler.
Karşısındaki insanları gözlemleyerek onların zayıf noktalarını anlamaya çalışır.
Putin’in beden dili ve yüz ifadeleri incelendiğinde, genellikle ifadesiz ve kontrollü bir görünüm sergilediği görülmektedir.
Putin’in liderliği, tamamen pragmatizm üzerine kuruludur. Duygulardan çok çıkarları ön planda tutarak hareket eder ve koşullara göre esneklik gösterebilir.
Öngörülemeyen taktikler kullanarak rakiplerini şaşırtabilir.
Uluslararası ilişkilerde kendi çıkarlarına uygun olanı seçer.
Uzun vadeli hedeflerine ulaşmak için küçük, aşamalı adımlar atar.
Örneğin, Rusya’nın Kırım’ı ilhak etmesi ve Ukrayna’ya yönelik politikaları, Putin’in uzun vadeli bir stratejiyi sabırla ve kademeli olarak uyguladığını göstermektedir.
Putin, kamuoyunda kendisini güçlü, enerjik ve maskülen bir figür olarak göstermeye büyük önem verir. At binerken, spor yaparken veya sert doğa koşullarında görüntülenmesi, onun halk üzerinde otoriter bir lider algısı yaratmak istediğini gösterir.
Fiziksel gücünü ve sağlığını ön planda tutan bir imaj çizer.
Askeri ve güvenlik güçlerine yakın durarak güçlü bir lider olarak algılanmayı amaçlar.
Kendi liderliğini ve otoritesini yüceltici bir propaganda yöntemi kullanır.
Bu tür gösteriler, halkın gözünde güçlü ve korkusuz bir lider imajı yaratmak için kullanılan psikolojik bir taktiktir.
Putin’in kararlarında empati yerine soğuk ve analitik bir yaklaşım öne çıkmaktadır. İnsanların duygusal tepkilerini anlamak yerine, olaylara tamamen stratejik bir perspektiften bakar.
Güç kullanmaktan çekinmez.
Muhaliflerine karşı acımasız olabilir.
Duygusal tepkiler yerine mantıksal ve çıkar odaklı düşünmeyi tercih eder.
Bu durum, Putin’in zaman zaman psikopat ya da sosyopatik eğilimler taşıyıp taşımadığı konusunda tartışmalara yol açmıştır. Ancak kesin bir teşhis olmadan bu tür yargılara varmak mümkün değildir.
Sonuç: Vladimir Putin, güçlü bir stratejik zekâya sahip, soğukkanlı, otoriter ve pragmatik bir liderdir. Kendi gücünü koruma konusunda son derece hassastır ve gerektiğinde sert önlemler almaktan çekinmez. Duygularını gizleme konusunda ustadır ve liderlik tarzında empati yerine güç ve otorite ön plandadır. Uzun vadeli stratejiler geliştirerek düşmanlarını beklenmedik hamlelerle şaşırtabilir. Ancak bu kadar güç odaklı bir liderlik tarzı, onun çevresindeki insanlarla olan ilişkilerinde mesafeli ve bazen paranoyak bir tutum sergilemesine neden olabilir.
(Liderlerin psikolojik yapısı analizlerinde yapay zekâdan faydalanılmıştır.)
Viladimir Putin’nin psikolojik yapısına burada yer vermemizin nedeni, Trump ile bazı benzerliklerini ortaya koymak ve ikisi arasındaki anlaşmanın sonuçlarını görmeye başladığımız içindir. Bilindiği gibi, Putin 2000 yılından beri (24 yıldır) bu özelliklerinden dolayı Rusya’yı yönetmektedir. Şunu unutmamak gerekir ki; dünyada hiçbir diktatör veya hırsız veyahut hem diktatör hem de büyük hırsız hiçbir zaman oturduğu koltuğu bırakmaz. Tarih bunun örnekleriyle doludur. Bu özelliklerinden dolayı Putin, tahmin edilmeyecek ülke veya şahısla her türlü pazarlığı yapabilir, anlaşabilir.
Perde Gerisinde Elon Musk’ın Varlığı
Trump seçildikten sonra dünyanın en zenginlerinden olan Elon Musk’a çok önemli görevler ve yetkiler vermiştir. Elon Musk’ın sahibi olduğu şirketlerin yapısı incelendiğinde Ukrayna madenlerine çökme isteğinin nereden geldiği kolayca anlaşılmaktadır.
Trump ve Putin, Ukrayna savaşı, Suriye’nin durumu, Suriye Kürdistanının kurulması, İran’ın geleceği ve Çin’e karşı ortak tavır konusunda anlaştılar. Bunun sonuçları zamanla uygulamalardan ortaya çıkacaktır. Bütün bunların karşılığında Rusya, Ukrayna’dan büyük bir pay alacaktır. Madenler ister Ukrayna’da kalsın isterse Rusya işgal bölgesinde kalsın, her iki halde de ABD madenleri alacak ve işletecektir. Rusya baştan bunu kabul etmiştir.
ABD- Çin Arasında Başlayan Tarihin En Büyük Ekonomik Savaşı
ABD, Trump yönetiminde en büyük ağırlığı Çin’in önünü kesmeye verecektir. Dış politikadaki bütün çabalar bu doğrultuda yürüyecektir. ABD, kendisi için en tehlikeli rakip olarak Çin’i görmektedir.
Dolar Hegemonyasını Sürdürmek
ABD için olmazsa olmaz gerçek, doların dünya hegemonyasını sürdürmesidir. Kullanılan doların yüzde 40’ı ABD de, yüzde 60’ı ABD dışında bütün dünyada kullanılmaktadır. 2008-2014 finans krizinde 4,5 trilyon, 2020 pandemi döneminde ise 3 trilyon dolar basıldı ve piyasaya sürüldü. Ocak 2025’te, dar anlamda para arzı-M0: 5,6 trilyon, M1= 18.433 milyar, M2: 21.549 milyar dolar. Para arzı var. Ocak 2025 ortalama M0 para arzı 1.171 milyar dolardır. Bunun yüzde 60’ı 700 milyar dolar ABD dışındaki ülkelerde. Kısaca ABD sadece kâğıt maliyetiyle yurt dışından yılda 700 milyar dolarlık malı alıyor. Dünya ülkelerini bu şekilde sömürüyor. ABD, Avrupa Birliği bir araya geldi, dolara alternatif avroyu (Euro) çıkardı. AB ile ipler gerildi. ABD bundan dolayı AB ile yıllardır ilişkiler iyi istenen düzeyde değil. Dolara ikame yeni para sistemini düşünen dünya liderleri en kısa zamanda piyasadan silinmişlerdir. En iyi sömürme aracı karşılıksız dolardır.
Madenleri Vermeden Ukrayna NATO’ya Giremez
Ukrayna madenleri ABD’ye vermez ise hiçbir zaman NATO’ya giremeyecektir. ABD’nin vetosu ile karşılaşacaktır. Zaten Ukrayna’nın NATO ya alınmaması ABD-Rusya anlaşması içinde yer almaktadır. (Belgesi bende yoktur. Şiddetle tahmindir. Bu terim de benden olsun). ABD Ukrayna savaşını kendisi şöyle veya böyle sona erdirerek AB ne önemli bir kazık atacaktır.
Brics’i Zayıflatmak
Haziran 2019 yılında, Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika tarafından kurulmuştur. Şu anda üye sayısı 10 olmuştur. Mısır, Etiyopya, İran, Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan. Dünya nüfusunun yarısı burada. Dolar yerine yeni bir para birimi ortaya çıkması ile ABD’nin neler kaybedeceği ortada. Onun için Trump, Rusya’yı yanına çekerek birliği zayıflatmak istemektedir. Brics güçlendikçe dünyada ekonomik ve teknolojik savaşlar da hızlanacaktır. Trump göz dağı vererek yeni üye katılımlarını önlemeye çalışmaktadır.
Güç Zehirlenmesi Sonucu Nereye Varacağı Belli Olmaz
Güç Zehirlenmesi (İngilizce Power Corrupts), bir kişinin elinde büyük bir güç veya yetki bulundurmasının, onun düşünce yapısını ve davranışlarını olumsuz yönde değiştirmesi durumudur. Bu kavram, genellikle iktidar sahibi bireylerin zamanla daha otoriter, empati yoksunu ve hata yapmaya yatkın hale gelmesini açıklar.
Güç Zehirlenmesinin İnsan Üzerindeki Etkileri ve Yol Açtığı Hatalar: Gerçeklikten kopma, empati kaybı ve duyarsızlık, aşırı özgüven ve hatalı kararlar, ahlâki çöküş, başkalarını kontrol etme arzusu, zayıf iletişim ve eleştiriye kapanma ve kibir ve izolasyon sayılabilir. Güç zehirlenmesi, bireyin hem kendisine hem de çevresine zarar vermesine yol açan psikolojik bir durumdur.
Trump’ın, Zelenski ile görüşmesindeki tavrı aynı zamanda bir güç zehirlenmesinin sonucudur. Bugüne kadar hiçbir ABD Başkanı bir görüşmede bu şekilde tavır sergilememiştir.
Trump psikolojik yapısı ve güç zehirlenmesi sonucu son iki ayda, yani göreve gelir gelmez, birçok telafisi güç fikirler ortaya atmıştır. Bunlar; Grönland’ı Danimarka’dan istemesi, Panama Kanalına talip olması, Kanada ile birleşmeyi arzu etmesi, Gazze’yi tamamen boşaltıp oraya tatil cenneti yapma fikridir. En son zor durumda savaş halinde olan Ukrayna’dan madenlerini istemesi tehlikeli yapıyı ortaya koymaktadır. Trump geçen görevi esnasında bizden de İzmir’deki tutuklu papazı istedi, biz önce nazlandık ama sonra ne hikmettir bilinmez uçağa koyup yolladık.
Buraya kadar yazılanların aslında Emperyalizmin günümüzde hangi boyuta geldiğinin bir resmidir. Dünyadaki devletler mücadelesinin acımasızlığının göstergesidir. Ülkeler arasındaki mücadele; teknoloji, uluslararası şirketler, ilmi araştırmalar ve ekonomik güç ile yapılmaktadır. Karşısındaki ülkeleri mümkün olduğunca parçalara ayırıp bir güç olmaktan çıkarmaktadırlar. Onun için biz de Türk Devletleri ve onlara çok yakın olanlarla bir araya gelmeliyiz. Tek Millet Çok Devlet esasıyla ekonomik, siyasi ve kültürel değerlerin yoğrulduğu bir Türk Birliğine doğru hızla ilerlememiz gerekir. Bunun için çok şuurlu hareket etmeliyiz. Olayları ve gelişmeleri iyi ve doğru analiz etmek zorundayız. Emperyalist ülkeler, bilhassa Amerika’da yaşayanlar, her geçirdiğiniz güzel bir gün, mutluluk ve rahatlık; bilmelisiniz ki başka ülkelerin beşikte can veren çocukların, karnında bebeği ile ölen hamile annelerin, elinde uçurtması ile parçalanan çocukların, hayalleri yok edilen gençlerin ve bu dünyası haram olan insanların kanları üzerine kuruludur.
(4 Mart 2025)
