-
-
-
Yükleniyor...
Yükleniyor...
Müslüman Magomayev, eşsiz yeteneğiyle Azerbaycan’ın müzik kültüründe özel bir yere sahip olan değerli şahsiyetlerden biridir. Kısa ve sıkıntılı hayatı, okuma yazma bilmeyen çevreyle mücadele etme kararlılığı ve ağır hastalığı, değerli sanatçıyı yolundan çıkarmadı ve çok yönlü yaratıcı örnekler yaratmasına engel olmadı.
Elli iki yıllık bir zaman dilimine sığan hayatından öne çıkan bazı noktalara dikkat çekelim: Yaratıcılığa başladığı dönemde arkadaşı ve akrabası Üzeyir Hacıbeyli’nin kurduğu tiyatro grubunun liderliğini yapmış, “Leyli ile Mecnun”, “Aslı ile Karam”, “Şeyh Sanan”, “O bolsan, bu bolş”, “Arşın mal alan” müzikal komedilerini yönetmiştir. Müslüman Magomayev’in ilk büyük ölçekli müzik eseri, 1916’da yazılan “Şah İsmayıl” operasıdır. “Şah İsmail”, ulusal operamızı teknik açıdan gelişmiş Avrupa opera biçimleriyle birleştirme açısından ilk girişim olarak kabul ediliyor.
Muslim Magomayev, “Nergiz”, “Azerbaycan bozkırlarında”, “Özgür Azerbaycan kadınının dansı”, “Derviş”, “Şelale” operası, radyo marşları, “Ceyrani”, “Turaci”, “Çeçen dansı” gibi senfonik eserlerin, “Bahar”, “Köyümüz”, “Mazut ordusu” gibi şarkıların yazarıdır.
Dahi besteci Üzeyir Bey Hacıbeyli, ateşli ve çok yönlü yaşamının 30 yılını Azerbaycan kültürüne ve eğitimine adayan unutulmaz bestecinin konumunu şöyle tanımlıyor: “Yetenekli müzisyen, yetenekli besteci, pedagog ve yayıncı Müslüman Magomayev, Azerbaycan sanat tarihinde haklı olarak onurlu bir yere sahiptir”. Üzeyir Bey’in “Bestecinin Yaratılışı” makalesi, bu eşsiz sanatçının yaşamının ve yaratıcılığının bütün resmini akla getiren ilk zengin ve tutarlı kaynaktır.
M. Magomayev’in “Şah İsmail” operası hakkında konuşan Üzeyir Bey, güzel müzik malzemesinin ve olay örgüsünün dramatik anlatımının eseri ünlü kıldığını belirtiyor: “Şah İsmail” o dönemde Azerbaycan’ın müzik hayatında doğaçlama ulusal operayı Avrupa operasının teknik açıdan gelişmiş biçimleriyle birleştirme alanında ilk girişimdir.
Müzikolog Gamar İsmayilova’nın görüşü şudur: “Şah İsmail” operasının ilk baskısında, U. Hacıbeyli’nin ilk operalarında olduğu gibi, muğamat doğaçlamaları ön plandaydı. Bestecinin bu tarzda bir opera yaratmak için iyi nedenleri olduğunu söylemeye gerek yok. Magomayev, o dönemde Azerbaycan seyircisinin karmaşık opera formlarını dinlemeye hazır olmadığını, müzikal tiyatroya yeni ilgi duyanların zevkine yakın müziğe yönelmek gerektiğini öngöremezdi.
M. Magomayev’in “Şah İsmail” operası hakkında konuşan Üzeyir Bey, güzel müzik malzemesinin ve olay örgüsünün dramatik anlatımının eseri ünlü kıldığını belirtiyor: “Şah İsmail” o dönemde Azerbaycan’ın müzik hayatında doğaçlama ulusal operayı Avrupa operasının teknik açıdan gelişmiş biçimleriyle birleştirme alanında ilk girişimdir.
Dahi besteci Üzeyir Hacıbeyov’un hayatına bakıldığında 38 yıllık eşi Maleyka Hanım’ı görmezden gelmek mümkün değil. Onunla Tiflis’teki Gori öğretmeninin ilahiyat okulunda okurken tanıştı. Maleyka Khanum’un kardeşi Ali Teregulov besteciyle aynı sınıfta okudu.
Üzeyir Bey ile Maleyka Hanım 20 Aralık 1909’da evlendiler. Ancak çiftin çocuk sahibi olması mümkün değil. Böyük Üzeyir Hacıbeyov da eşi Maleyka’nın konservatuvara girmesine yardımcı oldu. Azens.az’ın haberine göre Bayan Maleyka, kocasına başka bir kadınla evlenip çocuk sahibi olmasını önerdi. Ancak teklif besteci tarafından kabul edilmedi. 6 yıl boyunca Bakü’de kiracı olarak yaşayan çift, daha sonra 1915 yılında şu anda ev müzesi olarak kullanılan bir daireye taşındı.
Maleyka hanum Teregulova milliyete göre Tatar’dı. Bayan Maleyka’nın ablası Badiguljamal, Bayan Muslim Magomayev’in karısıydı. Azerbaycan’ın bu iki dehası da büyüktü.
Ünlü bestecinin eşi Maleyka Hacıbeyli (Teregulova), Tiflis’teki Kız Lisesi’nde okudu ve öğretmenlik yaptı. 1910 yılında Üzeyir ile evlendikten sonra Bakü’ye taşındı. Öğretmenlik faaliyetlerine başkentimizde devam etti, Azerbaycan’da konservatuar kurulduktan sonra Üzeyir’in tavsiyesi ile o yüksek okula girdi. Dahi bestecimizin vefatından sonra “Arşın mal alan” müzikal komedisinin piyanosu Bakü’de, “Köroğlu” operasının piyanosu ise Moskova’da basılarak piyasaya çıkmıştır. Maleyka Hacıbeyli 1966 yılında vefat etti.
