Şangay İşbirliği Örgütü Ve Erdoğan

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Soçi zirvesi dönüşünde uçakta Putin’in daveti üzerine 15 Eylül’de  Şanghay İşbirliği Örgütü’nün (ŞİÖ) Özbekistan’da yapacağı toplantıya katılacağını  açıklamıştır. Erdoğan Başbakan iken  Rusya ziyaretine atıfta bulunarak  Vladimir Putin’e “Zaman zaman bize takılıyorsun. AB’de ne işin var diyorsun. O zaman ben de şimdi size takılayım. Hadi gelin bizi Şangay Beşlisi’ne dahil edin, biz de AB’yi gözden geçirelim” demişti. Şanghay İşbirliği Örgütü  Devlet Başkanları Zirve Toplantısı 15-16 Eylül‘de Özbekistan’ın  Semerkant şehrinde düzenlenecektir. Özbekistan, çok  bilinen adlarıyla Şanghay Beşlisi’nin dönem başkanıdır. ŞİÖ, Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan’ın 1996 yılında oluşturdukları uluslararası bir  kuruluştur. 2001 yılında  Özbekistan’ın katılımıyla üye sayısı altıya çıkmış,  9 Haziran 2017’de  Nur Sultan’da (eski Astana) gerçekleştiren zirvede Hindistan ve Pakistan’ın  kuruluşa katılmasıyla üye sayısı sekize, gözlemci statüsünde olan  İran’ın 17 Eylül 2021’de kuruluşa  kabul edilmesiyle üye sayısı  dokuza ulaşmıştır. (S. Rıdvan Karluk, Uluslararası Kuruluşlar, 7. Baskı, 2014, s.625)

Gözlemci ülkeler; Afganistan, Belarus ve Moğolistan’dır. Diyalog Partneri ülkeler; Azerbaycan, Ermenistan, Kamboçya, Nepal, Sri Lanka ve Türkiye’dir. Destekçi kuruluşlar ASEAN, BDT ve Türkmenistan’dır. Resmi diller  Çince ve Rusça’dır. Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan, Azerbaycan ve Türkiye   ortak bir dile sahip olmalarına rağmen  Türkçe resmi dil değildir.  Bunun sebebi açıktır: Çin ve Rusya  kuruluşta her bakımından   egemen ülkelerdir. Türkçe’nin resmi dil olmasını istememektedirler. Fakat Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan, Azerbaycan ve Türkiye bu konu üzerinde durmalıdır. ŞİÖ şemsiyesi altında  şimdiye kadar  40’a yakın toplantı ve etkinlik düzenlenmiştir.  ŞİÖ’nün son zirvesi, 17 Eylül 2021‘de Tacikistan’ın başkenti Duşanbe’de gerçekleştirilmiştir. Cumhurbaşkanı  Erdoğan 15  Eylül’de  bu konuyu gündeme getirmelidir.

Tek Kutuplu Dünya

26 Nisan 1996 tarihinde  Şanghay’da toplanan beş ülkenin temsilcilerinin Sınır Bölgelerinde Askeri Güvenin Derinleştirilmesi Anlaşması’nı (Treaty on Deepening Military Trust in Border Regions) imzalamışlardır. 15 Haziran 2001 tarihinde  Özbekistan’ın katılımıyla  üye sayısı altıya çıkmıştır. 7 Haziran 2002 tarihinde Saint Petersburg’taki Zirve’de Rusya, Çin, Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan ve Tacikistan’ı birleştiren ŞİÖ’nün kurulmasına ilişkin belgeler kabul edilmiş,  örgütün amacı, ilkeleri, yapısı, faaliyetleri, işbirliği alanları ve dış ilişkileri  belirlenmiştir.  Örgüt; üyeleri arasında ekonomi, güvenlik ve kültürel işbirliği öngörmektedir.  Putin  Ağustos 2007’deki Bişkek Zirvesi’nde “Tek kutuplu dünya kabul edilemez” diyerek   misyonu hakkında ipucu vermiştir.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Şu Açıklaması Önemlidir:

”Hükümetinize yönelik devamlı olarak eleştiriler var. Bunlardan bir tanesi, ‘AK Parti kurulduğu yıllarda AB hedefine kilitlenmişti ama son dönemde bu hedefi biraz boşlar gibi oldu.  Siz bu değerlendirmelere ne diyorsunuz” sorusunu, “Bu mümkün mü? Bunun en güzel örneği ilk defa bizim hükümetimizde salt görevi AB olan bir bakanlık kuruldu ve bu bakanımın tek görevi var, AB üyesi ülkeleri fellik fellik dolaşacak ve bu işin sürekli propagandasını yapacak… Ama şu anda AB ile ilgili bakanlığımız çok güzel çalışıyor. Bütün kurumsal yapısını kurmuş vaziyette ve bütün ülkeleri devamlı dolaşıyor ve anlatıyor. Biz de anlatıyoruz ama buna rağmen Türkiye’deki iç muhalefet kalkıp, ’AB’yi dışladık’ diyor. Hiçbir şeyi dışlamadık.”  Fakat işin ilginç tarafı AB’ye aday  ülke olarak AB Bakanlığı  kaldırılmıştır.  Bu durum AB’ye  aday hiçbir ülkede görülmemiştir. Bu satırların yazarı 1982 yılında Turgut Özal’ın direktifi ile DPT’da  o zamanki ismiyle “AET Dairesi”ni kurmuştur. O dönemde DPT AET Dairesi Dışişleri  Bakanlığı dışındaki ilk kuruluş idi. Daire sonra Genel Müdürlük’e dönüşmüştür. Son Genel Müdürü TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı Cevdet Yılmaz’dır.

Türkiye Ve Şangay İşbirliği  Örgütü

Putin, ilk defa ŞİÖ’ne Türkiye’nin ilgisini  2005 yılı başında  Kazakistan’a yaptığı ziyarette  açıklamıştır. Başbakan  Erdoğan, 6 Aralık 2004 tarihinde  Putin’in Türkiye’ye gelişinden sonra 9-11 Ocak 2005 tarihlerinde Moskova’ya bir ziyaret gerçekleştirmiştir. Putin, Başbakan Erdoğan ile görüştükten kısa  süre sonra Kazakistan’a gitmiş ve Türkiye ile ilgili  sürpriz bir açıklama yaparak Ankara’nın  ŞİÖ’ne üye olmak istediğini Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev’e açıklamıştır: “Dün Türkiye Başbakanı Sayın Tayyip Erdoğan’ı Moskova’da misafir etme, onunla detaylı görüşme imkanım oldu. Temaslarımız sırasında Erdoğan’dan, ülkesinin Şanghay İşbirliği Örgütü’ne büyük ilgi duymaya başladığını memnuniyetle öğrendim. Türkiye’nin dile getirdiği bu ilgi bence önemli bir pozitif sinyal olarak algılanmalı.” Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdullah Gül  3 Şubat 2005 tarihinde  Çin’e yaptığı  ziyaret sırasında  Örgüt’e üye olma isteğini Çin Başbakanı Ven Ciabao ve Dışişleri Bakanı Li Caoşing’e iletmiştir. Türkiye 2009 ve 2011 yıllarında da Örgüt’e misafir ülke olmak için başvurmuş fakat  kabul edilmemişti. Başbakan Erdoğan  18 Temmuz 2012’de   Moskova’da  Putin’e, “Zaman zaman bize takılıyorsun. AB’de ne işin var diyorsun. O zaman ben de şimdi size takılayım. Hadi gelin bizi Şanghay Beşlisi’ne dahil edin, biz de AB’yi gözden geçirelim şeklinde bir latife yaptım” demiştir.

Başbakan Erdoğan’ın  25 Temmuz 2012 tarihinde Kanal 24’de  katıldığı   özel  canlı yayınında  “Türkiye AB sürecini unuttu mu?” şeklinde soruya  verdiği cevap  dikkat çekicidir:  “Çok açık ve samimi söyleyeyim, bizim aslında AB sürecini unutmak, kaybetmek diye bir şey söz konusu değil… Onun için geçenlerde Sayın Putin’e onu söyledim, ‘bizi Şanghay Beşlisi içine alın’ dedim. Alın bizi Şanghay Beşlisi içine biz de AB’ye ‘allahaısmarladık’ diyelim, ayrılalım oradan.” Bu cevap üzerine  Yiğit Bulut’un “Şanghay Beşlisi’ne gelin denilse, Türkiye gider mi gerçekten?” sorusuna Başbakan  “Gideceğimizi söyledik. Gelin denilirse, geliriz dedik” cevabını vermiştir.  Bulut’un “İkisi birbirine alternatif mi?”  sorusunu Erdoğan “Şanghay Beşlisi daha iyi, çok daha güçlü” diyerek cevaplandırmıştır.  Kemal Kılıçdaroğlu ise, “Şanghay İşbirliği Örgütü’ne neden girmek istiyoruz? AB’yi neden dışlıyoruz? 1071’den beri bizim hedefimiz Batı’ya doğrudur. Batı bir coğrafya değildir; uygarlığın adıdır” diyerek tepki göstermiştir.

Erdoğan’ın  açıklamaları  üzerine Avrupa  Komisyonu’nun Genişlemeden Sorumlu üyesi Stefan Füle‘nin sözcüsü Peter Stano,  “Türkiye ve diğer aday ülkelerin AB üyelik hedefinden vazgeçerek başka arayışlara girebileceği iddiası tamamıyla spekülatif”   demiştir. Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Thorbjørn Jagland “Bu Avrupa’dan uzaklaşma manasına gelirse ben endişelenirim, AB de endişelenmeli” yorumunu yaparken, AB Bakanı  Egemen Bağış’ın yorumu  ilginçtir: “Türkiye’nin farklı ittifaklarla ve uluslararası kuruluşlarla ilişkilerini birbirinin alternatifi veya yedeği olarak görmek yanlıştır.” Tespit kısmen doğrudur ama Türkiye bir NATO üyesi olarak ŞİÖ’ye  üye olamaz.  Çünkü, uluslararası hukuk açısından bu mümkün değildir. 

Türkiye’nin  Berlin Büyükelçiliği’nin açılışı için Almanya’ya giden  Erdoğan’ın ziyaretini Frankfurter Allgemeine Zeitung  gazetesi, “Erdoğan AB’ye ültimatom verdi” başlığıyla  haberleştirmiştir.  Erdoğan’ın Cumhuriyet’in 100’ncü yılında Türkiye’nin AB’ye alınmaması durumunda AB’nin Türkiye’yi kaybedeceği sözlerine de yer vermiştir. Erdoğan bundan 10 yıl önce 1 Kasım 2012 tarihinde gerçekleştirdiği Almanya ziyareti   sonrasında Putin’e yaptığı espriye açıklık getirmiştir: “Bir noktada artık AB, Türkiye’yi kaybetme noktasına gelebilir. Putin’e yaptığım espride de ben bunu ima ettim. Kamuoyu önünde de anlatmıştım bunu. ‘Niye AB’ye giriyorsunuz’ diye bana takıldığında, ben de kendisine esprili bir cevapla  Siz Şanghay Beşlisi’ne alın, biz de çıkalım karşılığını vermiştim.”

Şanghay Beşlisi, AB İle Alternatif Kuruluşlar Değildir

  3-6 Şubat 2013 tarihlerinde Çek Cumhuriyeti, Macaristan ve Slovakya’yı kapsayan Orta Avrupa turu öncesinde havalimanında kendisine sorulan bir soruyu “Şanghay Beşlisi, AB ile alternatif kuruluşlar değildir. Yani birine girdiğinde birini terk etme; terk edersin de ayrı konu.”  diyerek cevaplandırmıştır ama bu tespit doğru değildir. O dönemde Başbakanı   yanlış bilgilendirmişlerdir.  Çünkü Türkiye  bir NATO ve OECD üyesidir,  AB ile gümrük birliğini gerçekleştirmiş  ülkedir. ŞİÖ’ye  üye olabilirsiniz ama önce NATO ve OECD’den çıkmanız, AB ile olan gümrük birliğini sonlandırmanız  gerekir. Bu şuna benzer. Türkiye Cumhuriyetinde mevzuat değişmeden  bir kişi iki kere resmi nikah yaparak evlenemez. Eğer çok istiyorsa, önce eşinden  boşanmalıdır. Bu sebeple  Türkiye ŞİÖ  girmek istiyorsa  tüm batılı kuruluşlardan  ayrılmak zorundadır.  Bu durumda da Türkiye’de eksen kayması olur. 

TÜSİAD’ın Ağustos 2010  Görüş Dergisi  “Sarkaç doğuya kayıyor: Türkiye sürüklüyor mu, sürükleniyor mu?” başlığı ile yayınlanmıştır: “Türkiye’nin dış politika tercihlerini değiştireceğinden, hatta değiştirdiğinden endişe ediliyor. Dünyanın pek çok yerinde Davutoğlu’nu anlamak için toplantılar düzenleniyor, makaleler yazılıyor. Biz de Görüş Dergisi editörleri olarak üstünde bu denli konuşulan Davutoğlu’nu tam da Mavi Marmara krizi sonrasında eksen kayması tartışmaları yoğunlaşmışken sayfalarımıza konuk etmek istedik.”

Ahmet Davutoğlu kimdir? sorusuyla başlayan ve eksen kayması tartışmasıyla devam eden bir dizi soruya Davutoğlu’nun cevabı şöyledir: “Bu toplumun içinde  yaşayan birisi olarak benim de pozisyon almam gerekirdi. Böylesi bir konjonktürde yaşayan bir Türk aydını olarak izah etmem gereken bir şey vardı. Stratejik Derinlik’i bu sorumluluk duygusu ile yazdım ve şimdi de aynı sorumluluk duygusuyla hareket ediyorum. Türkiye’yi anlamlı kılan sahip olduğumuz tarihi birikimle yarattığımız müdahil olabilme kabiliyetidir. Biz müdahil olabilme kabiliyetimizi kullandığımız zaman bir pozisyon oluşturuyoruz. Eksen kayması tartışması da bu noktada başlıyor. ‘Siz etken olmayın, müdahil olmayın, siz karışmayın, siz söylenileni yapın’ deniyor.” (https://www.academia.edu/9909360/Tusiad_Eksen_Kaymas%C4%B1)

Erdoğan, partisinin Kütahya, Afyonkarahisar, Batman ve Siirt Olağan Kongreleri’ne video ile bağlanarak açıklamalarda bulunmuş, Batı’ya ılımlı mesajlar vermiştir. “Avrupa Birliği’nden bize verdiği sözleri tutmasını, ayrımcılık yapmamasını, en azından ülkemize yönelik aleni düşmanlıklara alet olmamasını bekliyoruz. Kendimizi başka yerlerde değil, Avrupa’da görüyor, geleceğimizi Avrupa ile birlikte kurmayı tasavvur ediyoruz.“ Cumhurbaşkanının bu açıklamasını memnuniyetle karşıladım. Çünkü, Avrupa Birliği dünya nüfusunun yüzde 6’sını oluşturmasına rağmen   dünyanın en büyük ekonomileri ve ticaret aktörleri arasındadır.   Ayrıca büyük ve çeşitlendirilmiş pazar ve altyapısı, üye ülkelerde ortak uygulanan teknik standartlar ve sağlık/bitki sağlığı önlemleri ve gelecekte de sahip olacağı ticaret potansiyeli ile AB, Türkiye açısından önemli bir pazardır. 1 Ocak 1996 tarihinde Gümrük Birliği’nin yürürlüğe girmesiyle AB ile ticaret hacmimiz  artmış,  Türkiye’nin en önemli ticaret ortağı durumuna gelmiştir.  Günümüzde sanayi ve işlenmiş tarım ürünlerini kapsayan Gümrük Birliğinin kapsamının genişletilememesi ve  güncellenmemesi  taraflar arasındaki ticaretin gelişmesine engel oluşturmuştur.

Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdullah Gül 3 Şubat 2005 tarihinde Çin’e yaptığı ziyaret sırasında Şanghay İşbirliği Kuruluşu’na üye olma isteğini Çin Başbakanı Ven Ciabao ve Dışişleri Bakanı Li Caoşing’e iletmiştir.  Gül, iki tarafın da uluslararası kuruluşlarda işbirliğini geliştirmeyi amaçladığını belirterek, Türkiye’nin kuruluşa katılmaya ilgi gösterdiğini açıklamış olmasına rağmen Türkiye’nin ilk başvurusu reddedilmiştir. Buna karşılık aynı dönemde başvuran İran gözlemci ülke statüsüyle kuruluşa kabul edilmiştir. Türkiye 23 Mart 2011 tarihinde Kuruluş’a diyalog ortağı statüsü kazanmak üzere başvuruda bulunmuştur.  Türkiye’nin başvurusu 6-7 Haziran 2012 tarihlerinde Pekin’de düzenlenen Devlet Başkanları Zirvesi’nde onaylanmıştır. Zirve Bildirisi’nde de Türkiye’nin Diyalog Ortağı olarak ŞİÖ ile işbirliğine dahil olmasının memnuniyetle karşılandığı belirtilmiştir. Türkiye 7 Haziran 2012 tarihinde SİÖ’ne “diyalog ortağı” statüsü ile katılmıştır. Türkiye 2009 ve 2011 yıllarında da ŞİÖ’ne misafir ülke olmak için başvurmuş fakat kabul edilmemişti.

ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Victoria Nuland  “Açıkçası, Türkiye’nin aynı zamanda bir NATO üyesi olduğu göz önüne alındığında bu ilginç olur” açıklamasında bulunmuştur. Bu gelişme üzerine Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü 5 Şubat 2013 tarihinde Türkiye’nin kuruluşa diyalog ortağı olması konusunda şu  yorumda bulunmuştur:  “Ülkemizin Şanghay İşbirliği Örgütü ile ilişkisi AB veya NATO ile ilişkilerimize alternatif olmadığı gibi, bu örgütlerle mevcut ilişkilerimiz Şanghay İşbirliği Örgütü ile işbirliğimiz önünde engel değildir. Nitekim, AB 2012 yılında Şanghay İşbirliği Örgütü ile ilişkilerini geliştirme kararı almış, Orta Asya Özel Temsilcisi’nin görev yönergesinde de bu hususa vurgu yapmıştır.”

Türkiye’nin yeni Berlin Büyükelçiliği’nin açılışı için Almanya’ya giden Başbakan Erdoğan’ın ziyaretini Frankfurter Allgemeine Zeitung gazetesi “Erdoğan AB’ye ültimatom verdi” başlığıyla verdiği haberde, Erdoğan’ın Cumhuriyet’in 100’ncü yılında Türkiye’nin AB’ye alınmaması durumunda AB’nin Türkiye’yi kaybedeceği sözlerine yer vermiştir.  Fakat,  3-6 Şubat 2013 tarihlerinde Çek Cumhuriyeti, Macaristan ve Slovakya’yı kapsayan Orta Avrupa turu öncesinde havalimanında kendisine sorulan bir soru üzerine şu cevabı vermiştir: “Şanghay Beşlisi, AB ile alternatif kuruluşlar değildir. Yani birine girdiğinde birini terk etme; terk edersin de ayrı konu.”

Rusya’nın St. Petersburg kentinde 23 Kasım 2013 tarihinde yapılan Türkiye-Rusya Üst Düzey İşbirliği Konseyi toplantısında Putin, Ukrayna’nın, Avrupa Birliği ile ticaret anlaşması imzalamayı reddetmesine değinirken Türkiye’nin Avrupa Birliği üyeliğiyle ilgili görüşmelerde büyük tecrübe sahibi olduğunu söyleyince Başbakan Erdoğan şu cevabı vermiştir: “Ben Sayın Başkan’ın bu tespitine karşı, başka bir tespitle diyorum ki. Şanghay İşbirliği Teşkilatı’na gelin Türkiye’yi alın. Bizi de bu sıkıntıdan kurtarın. Şanghay İşbirliği Teşkilatı olayını daha önce de ifade etmiştim.” Erdoğan’ın teklifi üzerine Putin şu açıklamayı yapmıştır: “Şunu kesinlikle ifade etmek isterim ki bağımsız dış politika konusunda bölgede etkin çalışmalara devam edeceğiniz anlamına geliyor.”

 “Kırım davasını hiçbir zaman unutmadık, unutmayacağız. Kırım’ın ilhakını tanımadık, tanımayacağız”

Türkiye, ŞİÖ ile ilişkilerini geliştirmeye çalışırken  Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği tarafından Ankara’da  düzenlenen iftara Eskişehir Kırım Derneği dahil Türkiye’deki Kırım diasporasından çok yoğun katılım olmuştur. Dışişleri Bakanı  Çavuşoğlu, Ukrayna Dışişleri Bakanı Pavlo Klimin, Kırım Tatar halkının milli lideri, Ukrayna Cumhurbaşkanı’nın Kırım Tatarlarından Sorumlu Yetkilisi ve Ukrayna milletvekili Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu, Ukrayna’nın Ankara Büyükelçisi Andriy Sıbiga iftarda bulunmuştur. İftar öncesi bir konuşma yapan ve “Kırım davasını hiçbir zaman unutmadık, unutmayacağız. Kırım’ın ilhakını tanımadık, tanımayacağız” diyen Çavuşoğlu, son ABD ziyaretindeki temaslarında da Kırım konusunu gündeme getirdiklerini açıklamıştır: “Kırım’ın Ukrayna’nın bir parçası olduğunu hiçbir zaman unutmayacağız ve her platformda bunu dile getirmeye devam edeceğiz. Diğer yandan, Ukrayna’nın doğusundaki sorunun da bir an önce çözülmesini ve Ukrayna’nın istikrara kavuşturulması için çalışmalarımızı sürdüreceğiz, Ukrayna’ya verdiğimiz desteği sürdüreceğiz.”

Duma Savunma ve Güvenlik Komitesi Başkan Yardımcısı Yuri Şvitkin, Ankara ile her konuda iyi anlaştıklarının söylenemeyeceğini açıklayarak, Suriye konusunda Türk tarafına sormak istedikleri bazı sorular olduğunu söylemiştir (https://ahvalnews2.com/russia-turkey/ankara-behaves-unpredictable-way-russian-official). Ankara AB’ye yaranmaya da çalışıyor olabilir ifadelerini kullanan Şvitkin, “Biliyorsunuz, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan zaman zaman AB’yi eleştiriyor. Bununla beraber Türk tarafında onların yönüne doğru ilerleme arzusunu da gözlemleyebiliyorsunuz. Türk tarafından gelen bu gibi açıklamaların bizi yapıcı karşılıklı ilişkilere götürmeyeceği kesin” demiştir.

Türkiye, 1856 Paris Anlaşması’ndan sonra yüzünü Batı’ya çevirmiş, Tanzimat’tan bu yana  Batı’ya yönelmiş dünyadaki tek Müslüman ülkedir. Türkiye, laik ve demokratik ilkeleri benimsemiş, Batı dünyası ile ortak sınıra sahip ve ona komşu, AB ülkeleri ile tarihi ilişkileri bulunan, dünya üzerinde mevcut 57 İslam ülkesi arasında ekonomik, politik, sosyal, kültürel ve sportif alanlarda en gelişmişler arasında yer alan, hayat tarzı olarak kendi kültürel değerlerini koruyarak Batı’yı seçmiş bir ülkedir. Türkiye için zaman zaman “Batıya giden gemide Doğuya koşan ülke” benzetmesi yapılmıştır ama bunun doğru olmadığı Türkiye’nin üye olduğu Avrupalı ekonomik, askeri ve siyasi kuruluşlar tarafından ispatlanmıştır.

   Ziya Gökalp her ne kadar hars-medeniyet ayrımı yapmış olsa da ateşli bir batıcı olduğu  bir gerçektir.  Gökalp 1922’de Yeni Gün gazetesindeki yazılarında Batı medeniyetini kabule mecbur olduğumuzu belirterek şöyle demiştir: “Kabul etmediğimiz takdirde Garp devletlerinin esiri olacağız. Garp Medeniyetine hakim olmak yahut garp devletlerine mahkum olmak, bu iki şıktan birini kabul mecburiyetindeyiz. Bugün artık şu hakikat anlaşılmıştı: Avrupa’ya karşı hürriyetimizi ve istiklalimizi müdafaa edebilmek için Avrupa Medeniyetini iğtinam etmemiz lazımdır. Avrupa medeniyeti müspet ilimlerden ve sınai tekniklerden, içtimaî teşkilatlardan ibarettir.” (https://www.academia.edu/5369693/Yeni_G%C3%BCn_Gazetesi_1918_1923)

   Atatürk’ün gerçekleştirdiği çağdaşlaşma atılımı, bir batı taklitçiliği ve Avrupa’ya benzeme özentisi değildir. Onun bir yabancı gazetecinin Garplıların nelerini milletiniz için almak istersiniz? sorusuna verdiği cevap buna güzel bir örnektir: “Biz garp medeniyetini bir taklitçilik yapalım diye almıyoruz. Onda iyi olarak gördüklerimizi kendi bünyemize uygun bulduğumuz için, dünya medeniyet seviyesi içinde benimsiyoruz” (Afet İnan, “Atatürk’ün Bazı Özellikleri,” Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 1984, s. 96-101) Atatürk, Türk  devriminin  başarıya ulaşmasında ilim ve fennin yeri ve önemini Samsun’da öğretmenlere hitaben yaptığı konuşmada şu sözlerle  dile getirmiştir: “Dünyada her şey için, medeniyet için hayat için, muvaffakiyet için en hakiki mürşit ilimdir, fendir. İlim ve fennin haricinde mürşit aramak gaflettir, cehalettir, dalalettir.” (Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri II, 1906-1938, Ankara 1959, s.194)  Onuncu Yıl Nutkunda da “Milli kültürümüzü muasır medeniyet seviyesinin üstüne çıkaracağız” dedikten sonra sözlerini şöyle sürdürmüştür: “Türk milletinin yürümekte olduğu terakki ve medeniyet yolunda, elinde ve kafasında tuttuğu meşale, müspet ilimdir.” (A.g.k., s.275)

  Prof. Dr. Bernard Lewis  Türk devrimini ifade etmek için en sık kullanılan iki deyimden birinin “Milliyetçilik”, diğerinin  “Batıcılık” olduğunu  açıkladıktan sonra şu değerlendirmeyi yapmıştır: “Türklerin devrimlerinde giriştikleri esas değişiklik, batılılaşma idi. Türk halkının 1000 yıl önce Çin’den vazgeçip İslamlığa döndükleri zaman başlamış olan Batıya doğru yürüyüşünde diğer bir adım. Şimdi İslami miraslarının tamamından değilse de büyük bir kısmından vazgeçerek Avrupa’ya dönmüşler ve devlet yönetimi, toplum ve kültürde Avrupa hayat yolunu benimsemek ve uygulamak için sürekli ve kararlı çaba göstermişlerdir. Bu çabada başarı derecesi konusunda kanılar farklıdır; bununla beraber, Türkiye’nin kamu hayatının geniş ve önemli alanlarında, batılılaştırıcı devrimin tamamlanmış ve geri döndürülemez olduğundan şüphe edilemez.” (Bernard Lewis, Modern Türkiye’nin Doğuşu, Ankara,1984, s. 479)

  Türkler Orta Asya’dan çıkarak Doğuya (Çin’e değil) Batıya yönelmişlerdir. 15 Eylül’deki toplantıdan ne sonuç çıkacak, bekleyip göreceğiz. Türkiye’nin dışında hiçbir Müslüman ülke AB dışındaki tüm Avrupalı kuruluşlara üye değildir. Şanghay ruhu Türkiye’yi nasıl etkiler sorusuna yıllar önce büyük önder Mustafa Kemal Atatürk 29 Ekim 1923 tarihinde şu cevabı vermiş ve noktayı koymuştur:  “Memleketimizi asrileştirmek istiyoruz. Bütün çalışmamız Türkiye’de asri binaenaleyh batılı bir hükümet vücuda getirmektir. Medeniyete girmek arzu edip de Batı’ya yönelmemiş millet hangisidir?”

Lucius Annaeus Seneca “Hangi Kapıya Yöneldiğini Bilmeyen Hiçbir Zaman Uygun Esen Rüzgarı Bulamaz” (ignoranti quem portum petat nullus suus ventus est) derken haklıydı. Çünkü, yöneldiğiniz kapıyı bilmezseniz, hiçbir zaman uygun esen rüzgarı yakalayamazsınız. Ama bazen kapıyı bulmanız yeterli olmayabilir. Çünkü rüzgar eğer tersten eserse, sizi uygun olan kapıya değil, istemediğiniz bir kapıya yönlendirebilir.