16.02.2025

ABD-Çin ticaret anlaşmazlığı ve tarım üzerine potansiyel etkileri

ABD ve Çin arasındaki ticaret anlaşmazlığı, ardı ardına açıklanan ek vergi tarifeleriyle gün geçtikçe kızışıyor. 1930'larda yaşanan Smoot-Hawley Tariff vakıası kendini tekrar mı edecek yoksa iki ülke bir uzlaşı noktası bulacak mı?


Bu yazı, Mary A. Marchant ve H. Holly Wang’ın
U.S.–China Trade Dispute and Potential Impacts on Agriculture
başlıklı yazısının Süleyman Karahan tarafından yapılan tercümesidir.

 

Dünyanın en büyük ekonomik güçleri olan ABD ve Çin, Ocak 2018’den bu yana artan bir ticaret anlaşmazlığı için adeta düello ediyor. Bu sürekli değişen hikaye, ABD’nin açıkladığı ek tarifelerle gelişiyor. Tarım konusu, bu yeni anlaşmazlık nedeniyle medyanın arka sayfalarından ön sayfalarına taşındı. Choices  dergisi “ABD-Çin Ticaret Uyuşmazlığı ve Tarım Üzerindeki Potansiyel Etkileri” ile ilgili bu özel konuyu yayınladı. Bu ticaret anlaşmazlığı ABD tarımı açısından önemli; çünkü Çin 2009’dan beri ABD’nin, yıllık yaklaşık 20 milyar dolarlık tarımsal ürün satış ile en büyük tarımsal ihracat pazarı oldu. 2017’de ABD’nin Çin’e en büyük tarımsal ihracatı, soya, pamuk, deri ürünleri için post ve deriler, balık, süt ürünleri, sorgum, buğday, kuru yemiş ve domuz eti olmuştur.

Karşılaştırmalı üstünlük teorisine dikkat çekecek olursak Çin dünya nüfusunun beşte birine sahipken – ABD’nin dört katı –  dünyanın ekilebilir arazisinin sadece onda birine sahiptir ve ağırlıklı olarak emek yoğun üretim ürünlerini ABD’ye ihraç ediyor. (Örneğin, elektronikler) ABD ise esas olarak Çin’e (soya fasulyesi v.b.) toprak yoğun tarım ürünleri ihraç ediyor. Amerika’nın Çin ile büyük bir ticaret açığı olsa da, tarım ürünlerinde ticaret fazlası var.

2018 ticaret anlaşmazlığının arka planında, ABD Ticaret Temsilcisinin Ocak 2018’de Çin’in DTÖ Uyumluluğu konulu 2017 Kongre Raporunu yayınlaması bulunuyor. ABD’nin ithalat vergileri uygulamalarına Çin, Nisan ayında domuz eti için yüzde 25 ve meyve, fındık, şarap ve diğer tarımsal ürünler için de yüzde 15’lik bir tarife dâhil olmak üzere 3 milyar dolarlık ürüne yeni tarife uygulamasıyla karşılık verdi.

İkinci tur için, Washington 3 Nisan’da, ithal edilen Çin ürünlerinden 46,2 milyar dolarlık kısmına yüzde 25’lik gümrük vergisine tabi olacak 1.333 ürünlük potansiyel listeyi yayınladı. Pekin, 4 Nisan’da, aralarında soya fasulyesi, DDGS, sığır eti, pamuk ve diğer tarım ürünlerinin yanı sıra otomobil ve uçaklar da dâhil olmak üzere 49,8 milyar ABD doları değerindeki 106 ürünü kapsayan bir listeye uygulanacak yüzde 25’lik vergi tarifesi ile karşılık verdi. 5 Nisan’da Başkan Trump, ABD Ticaret Temsilciliğinden gümrük tarifeleri için dikkate alınması gereken 100 milyar dolarlık potansiyel Çin ithalatı için ek bir liste istedi. 17 Nisan’da Çin, ertesi gün uygulanmak üzere sorgum ithalatında yüzde 178,6 ithalat vergisi açıkladı. İki hükümet arasındaki gerginlik arttı ve müzakere turları boşa çıktı.

20 Mayıs’ta, Hazine Bakanı Mnuchin, iki hükümetin devasa açığa çözüm bulmak için anlaşmalarıyla ticaret savaşının askıya alındığını duyurdu. Bu işbirliği kısa ömürlü oldu. Beyaz Saray 29 Mayıs 2018’de yaptığı açıklamada, yüzde 25 tarife öneren  “Endüstriyel olarak önemli teknoloji” içeren Çin’den ithal edilen 50 milyar dolarlık mal üzerinde Haziran 2018’de belirlenecek özel ürünler ve kısa bir süre sonra uygulanacak gümrük tarifeleri olan “Çin’in Ayrıcalıklı ve Zorlu Ticari Uygulamalarından Yurtiçi Teknoloji ve Fikri Mülkiyet Haklarını Koruma Adımları Hakkında Bildirisi”ni duyurdu.

Çin’in gümrük vergilerinin ABD tarımı ithalatı üzerine tehditleri, ABD tarım sektörünü sarstı. ABD popüler medyasında konuyla ilgili yayınlanan makale ve yorumların artmasıyla dikkatler çiftlik gelirinin potansiyel kaybına odaklandı.

Mevcut ticaret anlaşmazlığının gelişmeye devam etmesine rağmen olası olumsuz etkileri anlamak ve olası sonuçlardan haberdar olmak bizim için değerlidir. 1930’lardaki Smoot-Hawley Tariff’inde de görüldüğü gibi, ticaret savaşının sonunda iki ülke de kaybeder. Bu nedenle ABD ve Çin müzakerecilerinin bir anlaşmaya varacakları samimi bir umudumuzdur.

Yazar

MİSAK Editörü

Peki ben ne yapabilirim?
Bizi okuyor, beğeniyor ve “Peki ben ne yapabilirim?” diye soruyor musunuz? Bağış yaparak bizi destekleyebilirsiniz. Bağışlarınızla faaliyetlerimiz daha sık, daha geniş ve daha etkili olacaktır. TIKLAYINIZ!

Yorum Yap

Kayıt olmadan yorum yapabilirsiniz.




Benzer Yazılar