-
-
-
Yükleniyor...
Yükleniyor...
“Hiçbir şey doğru değildir, her şey mübahtır.”
Hassan Sabbah
Radyonun mucidi Marconi, radyonun “uluslararası barışın ve medeniyetin müjdesi” olduğunu, Twitter’ın CEO’su da artık “özgür ifade”nin sosyal medya sayesinde gerçekleşebileceğini dile getirmişti. (LikeWar) Sosyal medya sayesinde artık “aracılar” ve “merkezilik” sonlanacaktı ancak modern dünyanın acımasız çelişkileri sosyal medyanın “özgür ifade” için bir platformdan toplumların manipüle edildiği, insanların beyninin yıkandığı, kirli ticaretlerin ve savaşların döndüğü bir savaş alanı haline getirdi.
Sosyal medya, diğer kitle iletişim araçlarından farklı olarak iktidarlar tarafından tamamen kontrol altına alınamadı, fakat toplumun bizzat kendisi bu görevi üstlenerek diğer insanları izlemeye başladı. (LikeWar) Nefret söylemleri, politik kutuplaşma, itibarsızlaştırma, yalan haberler artık günlük yaşamamızın en önemli ve tehlikeli unsurları haline geldi. Hatta artık internet sayesinde bir terörist oturduğu koltuktan saldırı yapacağı yeri keşfe çıkabilir, gerekli silahları internetten alabilir ve sonrasında saldırısını gerçekleştirebilir.(LikeWar)
Sosyal medyanın bu gücü Tunus’ta başlayan ve Arap Baharı olarak adlandırılan eylemleri ateşlediğinde anlaşıldı. Bu “Baharın” sonunda ise; IŞID sosyal medyayı muazzam bir propaganda aracı olarak kullanarak hem dünyaya korku saldı hem de sempatizanlarına İslam ile ne kadar da “uyumlu” faaliyetlerde bulunduklarını gösterdi.
Sosyal medyanın toplumlar üstündeki gücünün tam olarak anlaşılması; Wikileaks’te Hillary Clinton ve Demokrat Parti çevresindeki isimlerin (John Podesta gibi) e-maillerinin yayınlanmasıyla gerçekleşti. Bu saldırının Ruslar tarafından gerçekleştiği kısa sürede anlaşıldı ve bu sürecin devamında bir grup Rus vatandaşı tutuklandı ve ABD Rusya’ya yönelik belli yaptırım kararları aldı.
Dürüstçe söylemek gerekirse, yazarın Rus trollerinin saldırı haberini ilk gördüğünde aklına Rus hackerların sistemi hacklediği gelmişti, ancak bu müdahalenin bu kadar “basit” olmadığı ortaya çıktı. Ancak yalnız değildim: Aslında herkes Rusya’nın reklam satın alarak ve Twitter’da hashtagları kullanarak bir operasyon yaptığını düşünmüştü.(Wired) Rus troller ise sahte hesaplar açarak ve bir Amerikan gibi davranarak çoğu zaman politika ile alakası bile olmayan sahte paylaşımlar yaptılar, sonrasında bir Amerikanın öfkesini dile getirir gibi insanlar için çekim merkezi haline gelmeye çalıştılar. Bu amaçlarına ulaşmak için “deepfakes”lerden, videolardan, Facebook paylaşımlarından yararlandılar.
Saint-Petersburg merkezli İnternet Araştırmaları Merkezi,nam-ı diğer Trol Fabrikası
Bu paylaşımların endişe verici kısmı da buradaydı, çünkü bu yalan haberlerin veya bu içeriklerin dolaşıma kimin tarafından sokulduğu bilinmiyordu. Ancak son dönemde bir Rus gazetecinin ortaya çıkarttığı “İnternet Araştırmaları Ajansı” ya da herkesin “Trol fabrikası” diye adlandırdığı kurumun bu işin merkezinde olduğu ortaya çıktı. Putin’in aşçısı olarak adlandırılan oligark Prigozin (WTOP) tarafından desteklendiği düşünülen bu kurum kalabalık bir çalışan sayısıyla hem Rusya’da hem uluslararası alanda operasyonlar yürütüyor. Rus halkına yönelik sosyal medya ve forumlarda tartışmalara girerek,daha doğru tabirle bu tartışmaları manipüle ederek muhalif sesleri susturmaya çalışıyorlar. Jamieson bunu “söylem sabotajcılığı” olarak adlandırılıyor. Amaç yapılan derinlikli tartışmalardan ziyade karşı görüşü itibarsızlaştırarak tartışmayı sonlandırmaktır. Uluslararası alanda ise kendi çıkarları doğrultusunda o ülkenin iç siyasetine yönelik operasyonlar gerçekleştirmektedirler.
En büyük operasyonları 2016 ABD seçimlerine müdahaleleridir. Bu operasyon tamamen politik düzene inancı kırmayı, Clinton’a oy verme eğilimleri olanları seçimlerden uzak tutmayı, Trump’a eğilimi olanların sandığa gitmelerini hedefliyordu. Sadece reklam faaliyetleri, sahte haberler paylaşmaya yönelik eylemlerden ziyade bir Amerikan gibi davranarak insanları etkilemeye çalıştılar. İnternet Araştırmaları Ajansının hedefi var olan politik sisteme ve özellikle Clinton’a olan eğilimleri azaltmak, kitleleri ya sandıktan uzak tutmak ya da başkalarına oy vermelerini sağlamaktı. Bu sebeple Rus iktidarının günümüz ideolojisine çok uzak olan Yeşiller Partisinden bir adayın bile reklamını yaptılar.(CNN Money) İşte tam bu sebeple ABD istihbarat çevreleri Rusyanın seçimlere müdahalesinin temel nedeninin Clinton’un seçilmesini önlemek olduğuna inanıyor. İnternet Araştırmaları Ajansının St. Petersburg merkezli Amerikan Departmanında 50 kadar kişinin operasyon yürüttüğü fakat 2016’daki operasyon sırasında bu sayının 80-90 arasında olduğu iddia ediliyor. (Moscow Times)
Operasyonlarını nasıl gerçekleştirdiklerini ve bunu nasıl bu kadar etkili bir şekilde yaptıklarını anlamak için “Blacktivist” sayfasına bakalım.
Blacktivist, Amerikan Siyahlarının mücadelesini haklarını merkezine alan, bu konuda paylaşımlar ve haberler yapan bir Facebook sayfasıydı ve bu sayfa Amerika’daki Siyah bir Amerikanın polis tarafından vurulmasıyla geniş çaplı “ Black Lives Matter” protestolarından adını alan sayfadan daha fazla takipçiye sahipti. Sadece paylaşım yapmıyorlar, eylemleri de örgütlüyorlardı. Tuhaf olan şuydu ki, bu sayfanın kime ait olduğunu kimse bilmiyordu. Sonrasında bu sayfanın Rus trollerin olduğu anlaşıldı. Özellikle Blacktivist gibi Rusya bağlantılı sosyal medya hesapları ABD’nin önemli zayıf noktalarından biri olan ırk tansiyonunu arttırarak seçim dönemi boyunca ABD’yi bölmek ve kaos yaratmak amacıyla Rusya tarafından kullanıldı.(CNN) Blacktivist sayfası 470 Rusya bağlantı hesaptan biriydi. (WTOPP)
Ülkedeki ayrılıkları körükleyen, radikal fikirleri daha radikalleştiren paylaşımlar yaparak Afro-Amerikanlara yönelik geniş çaplı bir manipülasyon operasyonu yürütüldü. Georgetown üniversitesinden Profesör Mark Jacobson’un da söylediği gibi; “Ruslar toplumun ayrı kutuplarına yönelik paylaşımlar yaparak halihazırda varolan öfkeyi kızıştırdılar.” Örneğin bir Blacktivist paylaşımında şöyle yazıyor: “Asla unutma, Siyahları KKK’dan korumak için kurulan Kara Panterler, ABD hükümeti tarafından dağıtıldı ancak KKK bugün hala yaşıyor.” Özellikle Rusların bu tarz operasyonlarla yapmak istediği, siyah Amerikan seçmeni oy vermekten caydırmaktı. Çünkü siyah seçmenin büyük bir çoğunluğu Demokrat Partiye oy veriyordu ve özellikle Trump gibi bir adaya oy verme ihtimalleri de çok düşüktü. Bu sebeple siyah seçmenlerin devlete olan güvenini kırmaya yönelik saldırılar gerçekleştirdiler. “Ben oy vermeyeceğim, ya sen?” ve “Baskıcılara oy yok” gibi görseller ve yazılarla siyah seçmeni sandıktan uzak tutmayı hedeflediler. Buna ek olarak, siyahlara yönelik polis şiddetini gösteren videolar ve haberlerle desteklenen kışkırtıcı paylaşımlar kaçınılmaz olarak kutuplaşmayı arttırdı.
Blacktivist Sayfası: Kara Panterlere karşı Klu Klux Klan
Bir diğer görselde de bir siyah ve bir beyaz iki kişiyi görüyoruz. Brian Banks tecavüz suçlamasıyla 5 yıl cezaevinde yattı ve yıllar sonra aklandı. Brock Turner ise; benzeri bir suçlamayla yargılandı, 3 aylık bir ceza aldı. Aslında hiçbir şekilde ırk farkıyla alakası olmayan bu olay, Rus troller tarafından bir avantaj olarak görülmüş ve bu tarz haberleri kullanarak devletin siyahların düşmanı olduğu gibi bir algı yaratılmak istenmiştir. Ancak, küçük bir araştırmayla Brian Banks olayı gibi birçok haksız cezanın ırk fark etmeksizin verildiği görülmüştür. Fakat sadece bir siyah ve bir beyazın görselleri kullanılarak ırk ayrımına dikkat çekilmeye ve bu sayede toplumun zaten hassas olduğu konular aracılığıyla insanların seçimlere yönelik eğilimleri etkilenmeye çalışıldı.
Siyahların öfkelerini arttırmaya yönelik bir paylaşım : Brian Banks ve Brock Turner davaları
Tabi Rus trollerin bu operasyonları sadece siyahları değil, aynı zamanda beyaz Amerikalıları, Meksikalıları, LGBT’leri de hedef aldı. Aynı şekilde, bu grupları daha da kutuplaştırmaya yönelik faaliyetler yürütüldü. Örneğin, beyaz Amerikan kendini ikinci plana atılmış olduğunu düşünen vatandaşlar siyahların ve Meksikalıların sayfalarından yapılan radikal açıklamalardan aşırı rahatsız oldu. Özellikle Amerika’da son dönemlerde LGBT haklarına yönelik atılan büyük adımlar kaçınılmaz olarak toplumun muhafazakâr kesiminde bir öfkeye neden oldu. Rus troller bunun gayet farkındaydı. Örneğin, LGBT United sayfasından yapılan “kendi Bernie kahramanını boya “ başlığındaki paylaşımda Demokrat Partiden başkan adaylığı için Hilary Clinton’la mücadele veren Sosyalist Bernie Sanders’ı “LGBT haklarına çok da sıcak bakmayan” kitleler gözünde itibarsızlaştırmak için yapıldı. Çünkü Demokratlar en geniş özgürlükleri destekliyorken, Trump ve partisi Cumhuriyetçi partinin seçmeni muhafazakâr tabandan büyük bir destek görüyordu.
Blacktivist : “Oy Vermeyeceğim, ya sen?”
Unutmamak gerekiyor ki Rusların bu operasyonu sadece siyahlara ve diğer azınlıklara yönelikmemişti; aynı anda beyaz muhafazakar Amerikanlara yönelik büyük bir manipülasyona da girişildi.
Rus trol sayfası LGBT United : Kendi Bernie Kahramanını Boya!
Bu kesime yönelik operasyonlarda özellikle bu çevrede çok dillendirilen “Biz gerçek Amerikanlar , kendi ülkemizde dışlanıyoruz.” söylemiyle karşımıza çıkıyor.
Bu kesimleri özellikle Demokrat partiden uzaklaştırmak ve Cumhuriyetçi partiye oy vermeleri için teşvik etmek üzerine kurulu bir operasyon gerçekleştirildi.
Bu noktada karşımıza iki önemli sayfa çıkıyor : Army of Jesus(İsa’nın Ordusu) ve South United (Birleşen Güney) .
Maalesef burada da karşımıza dini duyguların sömürülmesi çıkıyor. Görselin üstündeki yazıda şunlar yazıyor: Bugün Amerikanlar başkanlarını Tanrı’nın ahlak ilkelerine göre seçebilir. Hillary bir şeytan ve onun suçları, yalanları ne kadar da şeytani biri olduğunu kanıtlamıştır. Donald Trump bir aziz olmamakla birlikte, en azından dürüst bir adam ve ülkesini düşünüyor. Benim oyum Trump’a!
Görselin üstünde de şu yazıyor: Şeytan: Clinton kazanırsa ben kazanırım. İsa : Eğer ben engelleyebilirsem hayır, “ Altta da İsa’nın kazanmasına yardım etmek için “Beğen”e bas!
İsa Şeytan’a karşı; Trump Hillary’e karşı!
Görselin anlaşılması gereken ise: Hristiyansan Trump’a, kâfirsen Hillary’e!
South United ve Heart of Texas sayfaları beyaz üstünlüğünü savunan veya azınlıklardan rahatsız olan Güneylilere yönelik facebook sayfaları… Sloganları: Nefret değil, miras… Ancak tabiî ki profesyonelce çalışan bu ekip politikayla doğrudan ilgisi olmayan paylaşımlarla bir kitleyi yakalamış ve büyük bir üye sayısına ulaşmıştır.
Trump için Beğen, Hillary’i için görmezden gel!
“Güzel” paylaşımların ardından artık kutuplaştırma operasyonları başlıyor. Özellikle Müslümanların ülkeye alınmalarına karşı tepkiyi ortaya koyan bu sayfalar toplumdaki göçmenlere yönelik korkuyu, İslam düşmanlığını kullanarak Cumhuriyetçilere oy aktarmayı hedefleyen bir politika izlediler. Çünkü seçim döneminde Trump’ın göçmenlerin ülkeye kabulü konusunda yaptığı açıklamalar Amerikan halkında büyük karşılık bulmuştu. Ruslar da bu açık kapıyı çok iyi kullanarak faaliyetleriyle Müslümanlara yönelik korkuyu körüklediler. Örneğin alttaki paylaşımları ile doğrudan İslam’ı hedef alarak “bakın bizler kendi ülkemizde dışlanıyoruz” mesajı veriliyor: Bu kuralları kim koyuyor? Konfederasyon Bayrağı altında: Nefretin sembolü, İslami simgeleyen bayrağın Altında: Barışın dini…”
Kuralları kim koyuyor?
9-11 2001’den beri terör saldırıları : İslam 28,031 Konfederasyon : Sıfır”
Ancak İslam ve göçmenlere yönelik nefreti körüklemek için sadece muhafazakârlar hedefe alınmıyor. LGBT United örneğinde gördüğümüz gibi bir diğer benzer sayfa Amerika Birleşik Müslümanları… Bu sayfada görünüşte Amerikan Müslümanlarına yönelik bir sayfa ancak aslında bu sayfa Hillary Clinton’ı endişeli muhafazakâr seçmen gözünde itibarsızlaştırmaya yönelik bir operasyon.
Irkçılık değil, Kültür… Rus trol sayfaların Heart Of Texas sayfasının paylaşımı…
Aşağıdaki görselin üzerinde Arap alfabesine benzeyen Latince harflerle şu yazıyor : Hillary’i destekle, Amerikan Müslümanlarını kurtar. “
Birleşik Amerikan Müslümanları: Hillary’i destekle! Amerikan Müslümanlarını Kurtar!
Sosyal medyanın en büyük tehlikelerinden biri de fotomontajın çok etkili bir şekilde kullanılmasıdır. Yukarıda gördüğümüz görsel başarılı bir şekilde hazırlanmış Hillary Clinton’ın El Kaide lideri Usame Bin Ladin ile tokalaşırken montajlandığı bir fotoğraftır Bunun montaj olacağını anlamayacak birçok insanla beraber, Hillary Clinton’ın Usame Bin Ladin’le tokalaşırken pozu insanların zihninde çıkmayacak bir resimdir. Bu resim geleneksel Hint kıyafeti giyen birinin kafasına Usame Bin Ladin kafasının montajla eklendiği gayet başarılı bir çalışmadır.
Hillary Clinton ve Usame Bin Ladin Montajı: Hillary ,Teksas’tan Uzak Dur!
Bu konuda araştırmalar yapan Jamieson’ın dile getirdiği gibi, bu operasyonlar oyları muazzam sayılarda arttırıp azaltmadı, ancak bir çok kişinin öyle veya böyle oy vermesini veya vermemesini sağladı. Tabiî ki Trump’ın yükselişini durdurmak zordu, ancak Rus trollerinin bu saldırısı operasyon kapasitelerinin ve yaratıcılıklarının sadece ABD için değil, bütün bir dünya için büyük bir tehlike olduğunu göstermektedir. Çünkü bu olay sizin yanlışlıklara karşı halihazır tepkinizin , öfkenizin başka ülkeler tarafından manipüle edilebileceğini göstermektedir. Bir siyah aktivist, Blacktivist tarafından düzenlenen bir eylemde konuşma yapmış sonra da Blacktivist’in bir Rus trol hesabı olduğunu öğrenince şok geçirmişti. Eminiz ki gerçekler bu zamana kadar hiç bu kadar acımasız olmamıştır. Okuyucuya buradan şöyle sesleniyoruz: Kimin “gerçekten” dost kimin “gerçekten” düşman olduğunu bilemediğimiz bir çağda yaşıyoruz.
1.https://themoscowtimes.com/news/kremlin-troll-factory-methods-and-figures-revealed-59289
2.https://edition.cnn.com/2018/12/17/politics/jill-stein-senate-intelligence/index.html
4.LikeWar: The Weaponization of Social Media by P.W. Singer
5.https://www.wired.com/story/russia-ira-propaganda-senate-report/
