Türk birliği yolunda atılan adımlar

Kardeş ülke Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’te, Türk birliği yolunda adımlar atılıyor. Birilerine küçük, yetersiz gelebilecek, sayıca çok az kişinin haberdar olduğu bu adımlarla, yazılı ve görüntülü basınımızın alakası -nedense- yok. Gönüllerinde Türk Dünyası diye bir kavram, sevgi, dert, ülkü bulunmayanların sözlerinde ve işlerinde görülmesini bekleyemeyiz.

Bahsettiğim adımlar Manas Üniversitesi Edebiyat Fakültesinin Tercüme Bölümünde atılıyor. Prof. Dr. Ceyhun Vedat Uygur ve Öğretim Üyesi Kalia Kulalieva yönetiminde, Türkiye’den bazı yazarların edebî ürünleri bölüm öğrencileri tarafından Kırgız Türkçesine, Rusça’ya bir yarışma ortamında tercüme ettiriliyor. Derece alan eserler kitaplaştırılıyor.

Bu çalışmalardan 2017 yılında haberim oldu. Çocuklar için yazdığım eserlerden “Bir Garip Doktor” adlı roman Kalia Kulalieva tarafından, “Rüyalar Ülkesinde” adlı roman Sezim Satıbeldieva tarafından Kırgız Türkçesine çevrildi. Bu çalışmalar “Bir Kızıktay Doktur” ve “Tüştör Düynösündö” adlarıyla kitaplaştırıldı. Ayrıca “Arıları Sulama Vakfı” adlı hikâyem Alina Kanıbekova tarafından Kırgız Türkçesine; “Serçe İle Kelebek” adlı hikâyem de “Raniye Ganiyeva” tarafından Rusçaya çevrilerek “Vorobiy Baboçki” adıyla basıldı.

2021 yılında da çağdaş hikâyecilerimizden Necdet Ekici’nin “Karamuk” ve “Kapıcı” hikâyeleri üzerinde tercüme yarışmaları yapıldı. Bu hikâyeleri Aliya Kencekulova ile Mayramgül Gülcigitkızı Kırgız Türkçesine; Mila Mırzabekova ile Hüseyin Yağmur da Rusça’ya çevirdi. Necdet Ekici’nin sosyal medyada yaptığı bir teşekkür paylaşımından bilgi sahibi olduğumuz bu tercümeler henüz kitaplaşmadı. Kısa zamanda basılmasını ümit ediyorum.

2021 yılı içinde, tercüme çalışmalarına, Bişkek’teki “Türk Dilli Devletlerin Siyasetine Destek Fonu (vakfı)” da maddî destek vererek katıldı. Manas Üniversitesi dışındaki bu çalışmada; Azerbaycan Türklerinden Şeki’li şair ve yazar Vaqif Aslan’ın “Ruhlarla Sohbet (Poema – Destan)” adlı eseri Gülzira Şaripova tarafından aynı adla Azerbaycan Türkçesine; “Ruxlar Bılan Suxbet (Poema)” adıyla da Özbek Türkçesine çevrildi. Bu eserler, Bişkek’teki Ulu Toolor yayınevinde basıldı.

Kırgızistan dışındaki diğer Türk Cumhuriyetlerinde ve Türkiye’de de elbette çeviriler yapılmaktadır. Türkiye’de en büyük, kapsamlı çalışma ve yayın faaliyeti Avrasya Yazarlar Birliği tarafından gerçekleştiriliyor. Bu kuruluşun bünyesinde yer alan Bengü yayıncılık, Türk dünyasından şair, yazar ve araştırmacıların 200’e yakın eserini Türkiye Türkçesine çevirterek kitaplaştırmıştır.

Yazımın girişinde ifade ettiğim gibi bu tercüme çalışmaları küçük adımlar olarak görülebilir. Ancak her çalışmanın bir karşılığı vardır. Göle atılan bir taşın etrafında oluşan dalgalar nasıl genişleyerek yayılırsa, bu çalışmalar da aynı anlamda karşılık bulacaktır. Türk Dünyası, ekonomik, siyasî, kültürel irtibatların yanı sıra edebî çalışmalarla da birbirinden haberdar olacak ve kardeşler arasında gönül köprüleri kurulacaktır.