Çelyabinsk’te Tatar millî şairi Abdullay Tukay’ın anıtı açıldı

Çelyabinsk ve Kazan arasını gösteren harita

Tatar millî şairi Abdullah Tukay’a (1886-1913) ait anıtın açılış törenine, Tataristan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Rustam Minnihanov ile Çelyabinsk Bölge Valisi Aleksey Teksler katıldı.

Tataristan’a yaklaşık 1000 km mesafede bulunan Çelebi bölgesinin aynı isimli şehrinde, Tatarlar için ‘millî dil’ sembolü haline gelen Abdullah Tukay’ın anıtının açılması, şehirdeki Tatar toplumunda büyük heyecan yarattı. Çelebi’ye gelen Cumhurbaşkanı Rustam Minnihanov, bir buçuk milyonluk nüfusa sahip şehirde yaşayan yüz seksen bin Tatar toplumu için dillerini ve kültürlerini korumanın öneminden ve bu anıtın kendileri için değerinden bahsederek Çelebi bölge valisine teşekkür etti.

Çelebi’de Rus nüfusundan sonra Tatarlar’ın en büyük nüfusa sahip topluluk olduğunu belirten Cumhurbaşkanı Minnihanov, bölgede Tatar dilinin ve kültürünün gelişmesi için gerekli her türlü desteği vermeye hazır olduklarını ifade etti. Bölge Valisi Aleksey Teksler ise, “Bugün, şehrimiz için önemli bir dönüm noktası. 1912 yılında şehrimizi ziyaret ettiği bilinen Türk dünyasının büyük şairinin hâtırasını burada yaşatmak için bir anıt açıyoruz.” dedi.

Tanınmış Rus heykelci Aleksandr Lohtachev tarafından bronz malzemeden yaratılan anıt, şehir merkezinden uzak olmayan yeni bir parkta bulunuyor.

Yirmi yedi yıllık kısa ömrüne sığdırdığı dil mücadelesi ile Tatarlar arasında ölümsüzlüğe kavuşan Abdullah Tukay’ın “Ana Dil” isimli şiiri, bugün hâlâ hemen her önemli mecliste, düğünlerde ve okullarda söylenilmektedir.

“Tugan Til” (Ana Dil) şiiriyle Tatarca’nın sembolü haline gelmiş büyük şairin anıtının, Rusça’nın etkinliğinin artırılmaya çalışıldığı bu günlerde Tataristan’dan kilometrelerce ötede bir bölgede yükselmesi, Tatarlar için ana dil mücadelesinin bir parçasını teşkil ediyor. Özellikle, ülkede başlatılan “Tatarca diktant yaz” kampanyasıyla eş zamanlı olarak Çelebi’de açılan Tukay Anıtı, Tatarlar’ın yaşadıkları her bölgede kendi dillerini yaşatmak istediklerinin bir göstergesidir.

Abdullah Tukay anıtı

 Туган Тел

И туган тел, и матур тел, әткәм-әнкәмнең теле!

Дөньяда күп нәрсә белдем син туган тел аркылы.

Иңэлек бу тел белән әнкәм бишектә көйләгән,

Аннары төннәр буе әбкәм хикәят сөйләгән.

И туган тел! Һәр вакытта ярдәмең берлән синең,

кечкенәдән аңлашылган шатлыгым, кайгым минем.

И туган тел! Синдә булган иң элек кыйлган догам:

ярлыкагыл, дип, үзем һәм әткәм-әнкәмне, ходам!

            Ana Dil

Ey ana dil, ey güzel dil, atamın-anamın dili!

Dünyada çok şey öğrendim sen ana dil vasıtasıyla

İlk önce bu dille anacığım beşikte ninni söylemiş

Sonra geceler boyu ninem masallar söylemiş

Ey ana dil her zaman senin yardımınla

Küçüklükten anlaşılmış sevincim, üzüntüm benim