İpek Yolu’nun üzerinde, stratejik bir öneme sahip olan Kazakistan ve Özbekistan bölgenin belirleyicileri olmak yolunda önemli adımlar atıyorlar. Haziran 2018’de, Kazak Cumhuriyeti Parlamentosu Senatosu Uluslararası İlişkiler, Savunma ve Güvenlik Komitesi Başkanı Dariga Nazarbayeva, bölgedeki turizmi artırmak için Orta Asya’da tek vize kullanılmasını teklif etmişti.

Kazinform muhabirinin haberine göre, Özbek Devlet Komitesi Turizm Bakanlığı Başkan Vekili Ulugbek Kasımhojayev, Kazakistan ve Özbekistan’ın 2019’da tek bir Orta Asya vizesi (İpek Vizesi) başlatmayı kabul ettiğini açıkladı. Kasımhojayev, vizenin yabancı turistlerin Orta Asya bölgesine ortak olarak çekilmesi ve bu rotanın bir bütün olarak yaygınlaştırılması amacıyla başlatıldığını açıkladığı bildirildi. “İpek Vizesi” resmen Şubat 2019’da başlatılacak. Proje, her iki ülkenin turizm otoriteleri tarafından düzenlendi.

Haberde, Kırgızistan ve Tacikistan da projeye ilgi duydukları ve Kazakistan tarafının, Azerbaycan’ı ve Türkiye’yi de “İpek Vizesi”ne çekmeyi planladıkları da ifade edilmekte.

Asya ile Avrupa arasındaki coğrafyayı bağlayan geniş bir alanda kurulmuş, farklı din ve milletlerden insanları bir arada tutmayı başaran Kazakistan dil, tarih, kültür ve ekonomi çalışmaları açısından “Kazak Modeli” olarak adlandırılabilecek politikalarıyla (Gökdağ, 2018, s. 35) Orta Asya’daki Türk cumhuriyetlerine öncülük ediyor.

Özbekistan, Orta Asya’nın beyni ve kalbi olan bir ülke olarak bağımsızlıktan sonra tarihi önemini korumaya devam etmektedir. Bölgenin en yerleşik ve en kalabalık nüfusuna sahip olan Özbekistan, uzun süre devam Rus rejimine rağmen Türk ve İslam kültürünü en sağlam olarak korumayı başarmış Türk cumhuriyetlerindendir. Belki de tarihin seyri farklı olsaydı bugün Orta Asya’da Özbek hanlıkları hükümdar olacaktı. Özbekistan’ın jeopolitik konumu ABD gibi ülkeler için de önemlidir. Afganistan’da çekilmeyi planlayan ABD ağır araçlarını Tacikistan, Kırgızistan ve Özbekistan kara ve hava yollarını kullanmıştı. (Gökdağ, 2018, s. 37) Bu sırada özellikle Kırgızistan ile ciddi sorunlar yaşanmış, sınır ihtilafları ve Amerikan üsleri nedeniyle Kırgızlar ve Özbekler arasında 1990 ve 2010’da çıkan çatışmalar her iki devleti sık sık karşı karşıya getirmişti (Kırgızistan’a İç Savaş: 75 ölü 977 Yaralı, 2010).

Kırgızistan özellikle bölgenin ulaşım jeo-politiğinin merkezinde yer alan bir Türk cumhuriyetleri arasında farklı bir öneme sahiptir. Bu nedenle Amerikan üslerinin bulunduğu Kırgızistan ABD’nin Afganistan çekilmek için kullandığı yollardan biridir. Doğa kaynakları açısından zayıf olmasına rağmen Özbekistan ve Kazakistan’ı etkileyebilecek su kaynaklarına sahiptir. İnsan kaynağı ve yönetimi açısından başarılı olan Kırgızistan, jeo-politik anlamda Rusya ve ABD gibi ülkelerin iştahını kabartmaktadır (Gökdağ, 2018, s. 36-37).

Bu anlamda “İpek Vizesi” projesine Tacikistan ve Kırgızistan’ın ilgi göstermesi çok önemli görünmekte. Kazakistan’ın Azerbaycan’ı ve Türkiye’yi de İpek Vizesi’ne çekmeyi planlamaları ve Azerbaycan ve Türkiye’nin de projeye dahil olması bölgedeki kültürel, ekonomik ve jeo-politik Türk birliğinin kurulması açısından büyük bir adım olacaktır. Ayrıca bir şekilde, birbirlerine düşürülen Türk boylarının aralarındaki ihtilafların çözülmesini de sağlayacaktır.

Kaynakça

Gökdağ, B. A. (2018). Türklerin Dünyası -Dil, Kimlik, Siyaset-. Ankara: Akçağ.

Kırgızistan’a İç Savaş: 75 ölü 977 Yaralı. (2010, 06 13). Milliyet gazetesi Web Sitesi: http://www.milliyet.com.tr/kirgizistan-da-ic-savas-75-olu-977-yarali/dunya/haberdetay/13.06.2010/1250295/default.htm adresinden alındı

http://lenta.inform.kz/en/silk-visa-to-be-launched-in-early-2019_a3479659