_______08.04.2021_______

Nüfus bakımından Türkçenin dünya dilleri arasındaki yeri

Ahmet Bican Ercilasun, Ethnologue’un 2019’da yayımladığı nüfus bakımından dünya dilleri sıralamasında Türkçenin yerini inceliyor.

Ahmet Bican Ercilasun

Bu yazı, Ahmet Bican Ercilasun’un

“Türk Dili Temel Kitabı-Herkes İçin Türk Dili”

adlı kitabında yayımlanmıştır.

Ethnologue 2019 [1] verilerine göre dünyada birinci dil olarak konuşulan ilk 25 dilin sıralaması şöyledir:

1.Mandarince : 921.5 milyon

İspanyolca : 463 milyon

İngilizce : 369.7 milyon

Hintçe : 342 milyon

5.Arapça : 274 milyon

Bengalce : 228.5 milyon

Portekizce : 227.9 milyon

Rusça : 153.6 milyon

Japonca : 126.2 milyon

10.Kanton Çincesi : 84 milyon

Maratice : 83.1 milyon

Pencapça : 82.8 milyon

Teluguca : 82.4 milyon

Wu Çincesi : 81.7 milyon

15.Türkçe : 79.5 milyon

Korece : 79.4 milyon

Tamilce : 77.8 milyon

Fransızca : 77.3 milyon

Vietnamca : 76 milyon

20.Almanca : 75.5 milyon

Urduca : 69 milyon

Cavaca : 68.3 milyon

İtalyanca : 64.6 milyon

Güceratça : 56.5 milyon

25.Farsça : 55 milyon

Ethnologue’un sıralamasında Türkçe 13. sıradadır. Çünkü Standart Arapça ile Batı Pencapçayı konuşurların birinci dili olarak almamış, ikinci dili olarak almıştır. Ben onları da birinci dil olarak gösterdim; bu sebeple yukarıdaki listede Türkçe 15. sırada görülmektedir. Ancak bizim hesaplamalarımızda Türkiye Türkçesi konuşanların nüfusu bugün, 94.9 milyondur ve bu sayı ile dokuzuncu sırada yer alır.

Ethnologue’un listesinde “macrolanguages” olarak tanımlanan diller dikkate alınmamıştır. Bu sebeple Çince; Mandarin, Kanton, Wu, Güney Min olarak ayrılmıştır. Bunların toplam nüfusu 1 milyar 135.9 milyondur. Aynı şekilde Hintçe de Hintçe, Bengalce, Urduca, Maratice, Batı Pencapça, Güceratça olarak ayrı ayrı verilmiştir. Arapça da Standart Arapça (274 milyon) ve Mısır Arapçası (67.8 milyon) olarak ayrılmış ve her ikisi de konuşurların birinci dili olarak değil ikinci dili olarak gösterilmiştir.

Çincenin ayrı gösterilmesi Çincenin sırasını etkilemez; Çince yine birinci sırada görülür. Aynı şekilde Arapçanın ayrı gösterilmesi de onun sırasını etkilemez, Arapça yine beşinci sırada yer alır.[2] Ancak Hint dilleri birlikte ele alınırsa toplam nüfus 861.9 milyon olur ve Hintçe ikinci sıraya geçer.

Çin ve Hint dillerinin birleştirilmesi Türkçenin sırasını da etkiler. Çünkü Türkçeden önde görülen Bengalce, Kanton Çincesi, Maratice, Pencapça, Wu Çincesi sıralamadan çıkacaktır. Bu takdirde Türkçe; Çince, İspanyolca, İngilizce, Hintçe, Arapça, Portekizce, Rusça, Japonca, Telugucadan sonra onuncu sırada yer alır.

Ethnologue’un ayırdığı dilleri birleştirince şu sıralama ortaya çıkar:

1.Çince : 1.135.9 milyon

2.Hintçe : 861.9 milyon

3.İspanyolca : 463 milyon

4.İngilizce : 369.7 milyon

5.Arapça : 341.8 milyon

6.Portekizce : 227.9 milyon

7.Rusça : 153.6 milyon

8.Japonca : 126.2 milyon

9.Teluguca : 82.4 milyon

10.Türkçe : 79.5 milyon

Bizim hesaplamalarımıza göre Türkiye Türkçesi konuşurlarının sayısı bugün 94.9 milyondur ve sıralamada, 82.4 milyonluk Telugucadan önce yer alarak dokuzuncu sıraya geçer.

Yukarıdaki sıralamaların tamamı, Türkiye Türkçesine göredir. Türkçenin Oğuz kolu konuşurlarının toplam nüfusu 146.8 milyondur. Bu sayı, Oğuz kolu Türkçesini; Çince, İspanyolca, İngilizce, Hintçe, Arapça, Portekizce ve Rusçadan sonra sekizinci sıraya sokar.

Türkçenin bütün kollarının konuşur sayısı ise 220.1 milyondur. Bu sayı, Türkçeyi Rusçanın önüne yükseltir ve yedinci sıraya getirir. Uygur Türklerinin Uygurlar için verdiği sayıyı esas aldığımız takdirde bütün Türklerin toplamı 230 veya 235 milyon olur. Bu takdirde Türkçe Portekizcenin de önüne geçerek altıncı sıraya yerleşir.

Sonuç olarak nüfus bakımından dünya dilleri sıralamasında;

Türkiye Türkçesi konuşurları 94.9 milyon ile dokuzuncu (9.) sırada,

Türkçenin Oğuz kolu konuşurları 146.8 milyon ile sekizinci (8.) sırada,

Genel Türkçenin konuşurları 220.1 milyon ile yedinci (7.) veya 230-235 milyon ile altıncı (6.) sıradadır.

[1] Wikipedia’nın “List of languages by total number of speakers” maddesinden (Erişim: 21.07.2020).

[2] Ethnologue’da Arapça, konuşurların birinci dili olarak alınmadığı için bu sıralamada görülmez.